ဂ်ပန္ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီအသစ္ အာရွနဲ. ျမန္မာျပည္

ဟဲမင္းေ၀းက “ဘယ္သူ႕အတြက္ေခါင္းေလာင္းထိုးတာလဲ” ဟူေသာ ၀တၳဳတစ္ပုဒ္ေရးခဲ႕ဖူးသည္။ ၂၁ရာစုအ၀င္တြင္ေတာ့ အာရွတြင္ ေခါင္းေလာင္းသံေတြညံ လွသည္။ အာရွရာစု၊ အာစီယံႏိုင္ငံမ်ားလက္နက္အျပိဳင္တပ္ဆင္ျခင္း၊ တရုတ္အင္အားၾကီးမားလာျခင္း၊ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အျငင္းပြားမႈ စသည့္ေခါင္းေလာင္းသံမ်ား။

အာရွဆူညံသံမ်ားသည္ တနည္းအားျဖင့္ တရုတ္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေနသည္သာျဖစ္သည္။ ယခုလည္း အင္အားၾကီးလာေသာ တရုတ္ကုိ ကာျပန္ရင္ျဖစ္ေစ၊ က်ဆင္းေနေသာ စီးပြားေရးကို အဖက္ဆယ္ရန္ပင္ျဖစ္ေစ ယခုဂ်ပန္က အစုိးရသစ္တက္ျပီး မၾကာခင္ပင္ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီ အေျပာင္းလဲမ်ားကို ေတြ႕လာရသည္။ တရုတ္လက္ဦးမႈရယူထားေသာ ေစ်းကြက္မ်ားကိုသာမက၊ ပထ၀ီႏိုင္ငံေရးအတြက္ပင္ ဂ်ပန္က ေျခလွမ္းခပ္သြက္သြက္ ခပ္က်ဲက်ဲ လွမ္းလာသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ပင္ကိုအားျဖင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသည္ ျပည္ပအေရးကိစၥမ်ားႏွင့္ ခပ္ရွင္းရွင္းေနရင္း၊ ျပည္ပသို႕ သူ၏ၾသဇာမခ်ဲ႕သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ ၅စုနီးပါးရွိေနျပီျဖစ္သည္။ ယခု တက္လာေသာ ဂ်ပန္အစိုးရသစ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ရွင္ဇိုအေဘး က တာ၀န္ယူျပီး ၃ ပတ္အၾကာတြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္ႏွင့္ အင္ဒိုနီရွားတို႕ကို ယခုအပတ္တြင္း သြားေရာက္မည္ျဖစ္သည္။ ဒုတိယ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ တာရုိအဆို၏ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဖူမီရုိ ကီရွီဒါတို႕၏ ဖိလစ္ပိုင္၊စင္ကာပူႏွင့္ ဘရူႏိုင္း ခရီးစဥ္တို႕ ကလည္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသည္ အာရွကို တရုတ္လက္ထဲတြင္ လႊတ္မထားေတာ့ေၾကာင္း အခ်က္ျပေခါင္းေလာင္းသံျဖစ္ႏိုင္သည္။

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဂ်ပန္သည္ အာစီယံႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေကာင္းမြန္ေသာ ဆက္ဆံေရးရွိခဲ႕သည္။ ၁၉၇၇ခုႏွစ္ကတည္း ဂ်ပန္သည္ အာစီယံ၏ မိတ္ဖက္အျဖစ္ဆက္ဆံခဲ႕ေသာ္၊ အလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ ဆက္ဆံေရးတို႕မရွိခဲ႕ေပ။ ဂ်ပန္သည္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ အေမရိကန္အေပၚတြင္သာ အားျပဳခဲ႕ျပီး၊ အာစီယံႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ မဟာဗ်ဳဟာ ဆက္ဆံေရးအားနည္းခဲ႕ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ၁၉၇၇ခုႏွစ္က ဂ်ပန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ တာကီရိုဖူကူဒါ၏ မနီလာျမိဳ႕တြင္ေျပာၾကားခဲ႕ေသာ သမိုင္း၀င္ မိန္႕ခြန္းက ဒုတိယကမာၻစစ္ျပီးကာလတြင္ အာရွတြင္ ဂ်ပန္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးတြင္ တက္ၾကြစြာပါ၀င္ေသာ္လည္း စစ္ေရးက႑တြင္ ပါ၀င္ရန္ဆႏၵမရွိခဲ႕ေပ။ စစ္ေရးပူးေပါင္းမႈ မရွိျခင္း၊ ယံုၾကည္မႈအျပန္လွန္တည္ေဆာက္ေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ၾကြယ္၀မႈတည္ေဆာက္ေရးတို႕သည္အာစီယံႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏အဓိက ဆက္ဆံေရးျဖစ္ခဲ႕သည္။ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဖူကူဒါ၏ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီသည္ ေျပာင္းလဲေနေသာေဒသတြင္း အေျခေနမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈမရွိျခင္းေၾကာင့္ ၂၀၀၈ခုႏွစ္တြင္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာေသာ သူ၏သား ယာဆူအို ဖူကူဒါလက္ထက္တြင္ “inland Sea” အယူဆျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကို ျပဳျပင္ခဲ႕ရသည္။ “ဖူကူဒါ မူ၀ါဒ” ၏ အဓိက အားနည္းခ်က္မွာ အင္အားၾကီးလာေသာ တရုတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ နည္းလမ္းမ်ား မပါျခင္းျဖစ္သည္။

၁၉၇၉ခုႏွစ္ တိန္႕ေရွာင္ပင္၏ ေလးမ်ိဳးေခတ္မီေရးေနာက္ပိုင္း အရွိန္ဟုန္ျဖင့္ တိုးတက္လာေသာ တရုတ္ျပည္သည္ ေဒသတြင္း အင္အားၾကီးႏိုင္ငံျဖစ္လာခဲ႕သည္။ ထို႕အျပင္ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့လ္ဘု၏ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းဦးစားေပးမူ၀ါဒႏွင့္ အာရွကို အေလးေပးမႈေလ်ာ.နည္းျခင္းက အာရွတြင္ အေမရိကန္၏ ၾသဇာက်ဆင္းလာျပီး တရုတ္၏ ၾသဇာပိုမိုၾကီးထြားလာခဲ႕သည္။ ထို႕ေၾကာင့္တရုတ္အေနျဖင့္ ေဒသတြင္ပိုမို တန္ခိုးထြားလာျပီး ပိုမို ရန္လိုလာခဲ႕သည္။တရုတ္သည္ ဖိလစ္ပင္၊ဂ်ပန္၊ဗီယက္နမ္စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေဒသတြင္း ပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈမ်ားျဖစ္လာခဲ႕ျပီး ပိုမို ရန္လိုလာ ေနသည္။ ထိုအေျခေနကို ဂ်ပန္အေနျဖင့္ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္မရွိေပ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွရွိ ဂ်ပန္၏ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ ဂ်ပန္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ရန္လိုအပ္လာခဲ႕သည္။

ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ဂ်ပန္သည္ ျပည္တြင္းစီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို ေဇာင္းေပးျခင္းကို က်င့္သံုးရာမွ ျပည္ပသို႕ မ်က္ႏွာမူေသာ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကို ယခုအခါ ျပန္လည္ က်င့္သံုးလာျခင္းျဖစ္သည္။ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အေဘး အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါ၏ အားနည္းခ်က္၊ အားေကာင္းခ်က္မ်ားကို ေကာင္းစြာ သေဘာေပါက္သူျဖစ္သည္။ သူပထမဆံုးအၾကိမ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အျဖစ္တာ၀န္ယူစဥ္ (၂၀၀၆-၂၀၀၇)က ဂ်ပန္သည္ ကမာၻတြင္ စီးပြားေရးအရ ဒုတိယအၾကီးဆံုးႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ႕ေသာ ၆ႏွစ္အတြင္း ဂ်ပန္စီးပြားေရးသည္ ဆက္တုိက္ က်ဆင္းေနျပီး ၂၀၁၂ခုႏွစ္ ဘ႑ာေရးတတိယအပတ္တြင္ GDP သည္ ၀.၉၀ ထိက်ဳံ႕၀င္ေနသည္။ ၂၀၁၂ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလျဖစ္ပြားခဲ႕ေသာ ငလ်င္အပါ၀င္၊ ဆူနာမီဂယက္မ်ားကလည္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားးေရးကို ဘူးေလးရာ ဖရံုဆင့္ေစသည္။

ဤသို႕ေသာ အခက္ခဲမ်ားၾကားမွ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာေသာ အေဘးအေနျဖင့္ ျပည္သူတို႕၏ ယံုၾကည္မႈျမင့္တက္ေစရန္ႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးျပန္လည္ ဦးေမာ့လာေစရန္ ျပည္ပသို႕ မ်က္ႏွာမူျခင္းလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။ ရန္လိုအကဲဆက္လာေသာ တရုတ္ျပည္ေၾကာင့္ တရုတ္ျပည္တြင္းရွိ ဂ်ပန္စက္ရံုမ်ား မၾကာခဏ ပိတ္ရျခင္း၊ ဂ်ပန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား တရုတ္ျပည္အတြင္း လုံျခံဳေရးအားနည္းလားျခင္းအပါ၀င္ အာရွတြင္ တျဖည္းျဖည္း ၾကီးထြားလာေသာ ၾသဇာအတြက္ ဂ်ပန္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားမူ၀ါဒမ်ားကို ျပင္လည္ျပဳျပင္ျပီး ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ား အထူးသျဖင့္ အာရွႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ၾသဇာခ်ဲ႕ရန္ျဖစ္လာ ေစခဲ႕သည္။ ၂၀၁၂ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလက ဒိုင္းယု/စန္ကာခုကြ်န္း အေရးေၾကာင့္ တရုတ္-ဂ်ပန္ဆက္ဆံေရးစြန္းထင္းခဲ႕ျပီး၊ တရုတ္-ဂ်ပန္ဆက္ဆံေရးတင္းမာလာမႈေၾကာင့္ နစ္ဆန္း၊တိုရိုတာကားစက္ရံုမ်ားထုတ္လုပ္မႈ ထက္၀က္ေလ်ာ့ခ်ခဲ႕ရျပီး ဂ်ပန္စက္ရံုအမ်ားျပားပိတ္ခဲ႕ရသည္။ တိုယာတာ ကားကုမၸဏီအေနျဖင့္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ကားတစ္စင္းေရ တစ္သန္းခန္႕ထုတ္ရာမွ ဆက္ဆံေရးတင္းမာလာ၍ ၀ယ္လိုအားက်ဆင္းလာျခင္းေၾကာင္း ထက္၀က္ခ် ေလ်ာ့ခ်ခဲ႕ရသည္။ ျမိဳ႕ၾကီး ၅၀ တြင္ျဖစ္ပြားခဲ႕ေသာ ဂ်ပန္စက္ရံုမ်ားကို ဆႏၵျပမႈမ်ားေၾကာင့္ ဂ်ပန္မ်ားအေနျဖင့္ စက္ရံုမ်ားပိတ္ပစ္ရျခင္း၊ ဂ်ပန္၀န္ထမ္းမ်ားအား တရုတ္ျပည္မွ ျပန္လည္ေခၚျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ခဲ႕ရျပီး စီးပြားေရးအရ နစ္နာဆံုးရႈံးမႈမ်ားစြာ ရွိခဲ႕ရသည္။ ထို႕အတြက္ျမန္မာအပါ၀င္၊ တျခားႏိုင္ငံမ်ားသည္ ဂ်ပန္ေစ်းကြက္အတြက္ႏွင့္ တရုတ္၏တေန႕တျခားၾကီးမားလာေသာ ၾသဇာေလ်ာ့ခ်ဖို႕အတြက္ ျဖစ္လာရသည္။

၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ အေဘးအေနျဖင့္ သူပထမအၾကိမ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္စဥ္က အိႏိၵယႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးတိုးျမွင့္ေအာင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ႕သည္။ ယခုအၾကိမ္တြင္လည္း အင္ဒို-ပိစိဖိတ္ေဒသတြင္ ဂ်ပန္သည္ အိႏိၵယႏွင့္ ပူးတြဲျပီး တရုတ္၏ တစ္ဦးတည္း ၾကီးစိုးလက္၀ါးၾကီးအုပ္မႈကုိ ထိန္းခ်ဳပ္လာႏိုင္သည္။ “က်ယ္ေျပာေသာ အာရွ” စီမံကိန္းအရ ဂ်ပန္ “လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ(LDP)သည္ မၾကာေသးခင္က ျပဳလုပ္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမဲဆြယ္မႈမ်ားတြင္ ဂ်ပန္အေနျဖင့္ အိႏိၵယႏွင့္ ပူးေပါင္းျပီး အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးႏွင့္ စြမ္းအင္ျပႆနာမ်ားကို လက္တြဲေျဖရွင္းသြားမည္ေၾကာင္း ကတိျပဳျခင္းက ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အေဘးအေနျဖင့္ ဂ်ပန္သည္ ေဒသတြင္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား၌ အိႏိၵယကို မိတ္ဖက္အျဖစ္ ေမ်ွာ္ၾကည့္ထားေၾကာင္းထင္ရွားလွသည္။

ထို႕အျပင္ ဂ်ပန္ ဒု၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ တာရုိအဆို၏ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္ကလည္း ဂ်ပန္အေနျဖင့္ အာရွေဒသတြင္ သံတမန္ဆက္ဆံေရးျပန္လည္ အသက္သြင္းလာျခင္း၏ ျပယုဂ္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ဂ်ပန္သတင္းစာမ်ားကဆိုၾကသည္။ ဂ်ပန္ ဒု၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ တာရုိအဆို၏ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္ကလည္းက ဂ်ပန္လူမ်ိဳးမ်ားကို အံံ႕ၾသသင့္ေစခဲ႕သည္။ ထိုခရီးစဥ္က အေမရိကန္၏ “အာရွ မ႑ိဳင္(Asia Pivot)”ကို မဟာမိတ္ ဂ်ပန္အေနျဖင့္ အားျဖင့္ျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံလုိ အလားလာရွိေသာ ေစ်းကြက္မ်ားကို လက္ဦးမႈရယူျခင္းႏွင့္ တရုတ္၏ အခန္းက႑ကို ေလ်ာ့ခ်ရန္လည္း ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕ခဲ႕ေသာ္လည္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စီးပြားေရးဆက္ဆံမႈႏွင့္ အကူညီေပးမႈမ်ားအေထာက္အေလ်ာက္ရွိခဲ႕သည္။ ယခု ဒု၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ခရီးစဥ္အတြင္း စတုရန္းဟက္တာ ၂၄၀၀က်ယ္၀န္းေသာ သီလ၀ါ အထူးစီးပြားေရးဇုန္စီမံကိန္းအတြက္ ဂ်ပန္က အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား တည္ေဆာက္ရန္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂ ဒသမ ၆ ဘီလ်ံ ေထာက္ပံ့ရန္စီစဥ္ထားေၾကာင္းျပီး၊ အလုပ္ကိုင္အခြင့္လမ္းေပါင္း ၃၃၀၀၀မွ ၄၅၀၀၀ထိရရွိမည့္ ယင္း သီလ၀ါအထူးစီးပြားေရးဇုန္တြင္ လုပ္ကိုင္ရန္္ ကိုရီးယား၊ ထုိင္းအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာမွ ရင္းႏွီးတည္ေဆာက္သူ  Developer မ်ား လာေရာက္ေလ့လာ ေဆြးေႏြးလ်က္ရွိေသာ္လည္း ပထမအဆင့္ ဟက္တာ ၄၅၀ ကိုမူ ဂ်ပန္ႏွင့္ ျမန္မာကုမၸဏီမ်ား ပူးေပါင္းအေကာင္အထည္ေဖာ္မည္ ျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တင္ရွိေနေသာ ေၾကြးမီ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆ဘီလ်ံအား ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ႕ျပီး ၊ ေနာက္ထပ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း၆၀၀ ထုတ္ေခ်းမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဂ်ပန္ဒု၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ခရီးစဥ္တြင္းေျပာၾကားခဲ႕သည္။ ယင္းသည္တို႕က ဂ်ပန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၾကီးထြားလာေနေသာ တရုတ္ၾသဇာေလ်ာ့ခ်ရန္ႏွင့္ စီးပြားေရးတြင္လက္ဦးမႈ ရယူထားေသာ တရုတ္ရန္ ကာျပန္ရန္အတြက္ျဖစ္သည္။ ထို႕အတြက္လည္း တရုတ္အစိုးရအာေဘာ္ ဂလိုဘယ္တိုင္းသတင္းစာက ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္လာျခင္း၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက အင္တိုက္အားတိုက္ပါ၀င္လာျခင္းကို တရုတ္ေနာက္ဘက္ပိုင္းမွ မတည္ျငိမ္ေအာင္ဖန္တီးျခင္းဟု စြပ္စြဲျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႕အျပင္ အေဘး၏ ကာကြယ္ေရးသံုးစရိတ္ တိုးျမွင့္ရန္တိုက္တြန္းျခင္း၊ စစ္တပ္ႏွင့္ ပတ္သတ္ျပီး ဖြဲ႕စည္းပံုအရ တင္းက်ပ္ထားသည္မ်ားကို ေျဖေလ်ာ့ေပးရန္၊ ျမိဳ႕ေစာင့္ တပ္သာသာရွိေသာ ဂ်ပန္စစ္တပ္အား အျပည့္၀စစ္တပ္အျဖစ္ တိုးျမွင့္ျခင္းက အေရွ႕အာရွတည္ျငိမ္ေရးကို ထိခိုက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း လြန္ခဲ႕သည့္အပတ္က “တရုတ္ျပည္သူ” ေနစဥ္သတင္းစာက ေဖာ္ျပခဲ႕သည္။မည္သို႕ပင္ဆိုေစ ဂ်ပန္အေနျဖင့္ အာစီယံႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ၎၏ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ တရုတ္ႏွင့္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ရမည္ပင္ျဖစ္သည္။ ေျခကုတ္ရယူျပီျဖစ္ေသာ တရုတ္ကို ယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္ရန္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အကန္႕သတ္မ်ားရွိေနသည္။ ျပည္တြင္းစီးပြားေရးက်ဆင္းေနျခင္းကလည္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါအသစ္ကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ရာတြင္ အဓိက အတားဆီးျဖစ္ႏိုင္သည္။ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္သစ္ အေဘးအေနျဖင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွကို ဦးေဆာင္ရန္ တရုတ္ႏွင့္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ႏိုင္မည္လား ေမးခြန္းကို ေတာ့ လူသိရွင္ၾကားေျဖရန္လိုအပ္ေနသည္။

Read More

ပုဂၢလိကက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ဖူကူးယားမားတို႔ တိုက္တြန္း

ရန္ကုန္ (မဇၥ်ိမ) ။       ။ တိုင္းျပည္စီးပြား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ပုဂၢလိက က႑ႏွင့္ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔စည္းမ်ား အားေကာင္းေစရန္ ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိေနသည့္ အေမရိကန္ ပညာရွင္
ေဒါက္တာ ဖရန္စစ္ ဖူကူယားမားႏွင့္ ေဒါက္တာ ႐ိုဂ်ာလိဒ္ တို႔က ေျပာၾကားလိုက္သည္။

အေမရိကန္ စတန္းဖိုဒ့္ တကၠသိုလ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရးရာ ဌာနမွ Senior Fellow တဦးျဖစ္သူ ဖူကူယားမားသည္ ကမၻာေက်ာ္ “သမိုင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ၿပီ” (The End of History and the Last Man) စာအုပ္ ေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး ႏွင့္ ပတ္သက္သည္မ်ားကို
ေဟာေျပာရန္ အတြက္ ဂြ်န္ေဟာ့ကင္း တကၠသိုလ္မွ ပါေမာက ေဒါက္တာ ႐ိုဂ်ာလိဒ္ ႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ ၾသဂုတ္ ၂၂ ရက္က ေရာက္ရွိခဲ့ၾကသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ဆီဒိုးနားဟိုတယ္တြင္ ၾသဂုတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔က ေဟာေျပာပြဲအၿပီး သတင္းေထာက္မ်ား၏ အေမးကို
ေျဖၾကားရာတြင္ ေဒါက္တာ ဖူကူယားမားက ပုဂၢလိကအခန္းက႑ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားအား အကာအကြယ္ေပးရန္ အေရးၾကီးေၾကာင္း ေျဖၾကားသြားခဲ့သည္။

“ဘယ္ႏုိင္ငံမွာမဆို စြမ္းေဆာင္အားျမႇင့္တဲ့ ပုဂၢလိက စီးပြားေရးက႑ဟာ အရမ္း အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီက႑ တိုးတက္ ဖို႔အတြက္ အစိုးရအေနနဲ႔ လုပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းကို တိုးတက္ေစတဲ့ အေျခေနအရပ္ရပ္ကို ဖန္တီးေပးရပါမယ္။ ဥပမာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးက အေရးၾကီးသလို မလိုလားအပ္တဲ့ အတားဆီးေတြကို ပယ္ဖ်က္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွုကို တုိက္ဖ်က္ဖို႔၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူကို ကာကြယ္ေပးမယ့္ ဥပေဒေကာင္းေတြ လိုပါတယ္” ဟု ဆိုသည္။

အစိုးရအေနျဖင့္ ေျပာင္းလဲမႈ ျပဳလုပ္ရာတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ လိုေၾကာင္းႏွင့္ သတင္း အခ်က္လက္မ်ားကို အဖြဲ႔အစည္း အားလံုးသို႔ ေပးရန္ လိုေၾကာင္းလည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အာဏာရွင္လက္ေအာက္မွာ ေနခဲ့ရတုန္းက ဘယ္သူက ဘာေတြ ဘယ္လိုလုပ္ကိုင္ေနတယ္ဆိုတာ သာမန္လူေတြအေနနဲ႔ မသိရဘူး။ အခုျမန္မာျပည္မွာ အေျပာင္းလဲျဖစ္ေနေတာ့ သာမန္လူေတြအေနနဲ႔လည္း အစိုးရ အေနနဲ႔ ဘယ္လို လုပ္ငန္းေတြကို ျပည္သူေတြအတြက္ လုပ္ေနပါတယ္ဆိုတာ ပြင့္လင္းဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္” ဟု ဖူကူယားမား က ေျပာသည္။

အတိုက္အခံ အဖြဲ႔စည္းမ်ားအေနျဖင့္လည္း လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ ပါဝင္လာျပီ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ေရးရာ မူဝါဒမ်ား၊ စီးပြားေရးမူဝါဒ၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ မူဝါဒမ်ားကိုလည္း ဖြံ႔ျဖိဳးေအာင္ လုပ္သင့္ေၾကာင္း ထပ္ေလာင္း
ေျပာၾကားသည္။

ဖူကူယားမားႏွင့္အတူ လိုက္ပါလာသည့္ ဂြ်န္ေဟာ့ကင္း တကၠသိုလ္မွ ပါေမာက ေဒါက္တာ ႐ိုဂ်ာလိဒ္ ကလည္း ပုဂၢလိကက႑ အားေကာင္းရန္အတြက္ အခြင့္လမ္းမ်ား၊ မက္လံုးမ်ား ေပးရန္ လိုအပ္သကဲ့သို႔ လူ႔စြမ္းအား ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အေရးၾကီးေသာ ပညာေရးကို အဓိက ေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။       ကိုေအာင္

Read More

ဘူတာအို

ဘူတာအို
မိုွင္းျပျပေကာင္းကင္ေအာက္မွာ လူတစ္ေယာက္မတ္တပ္ရပ္ကာ ရထားေတြလာလာၾကည္.တာ ကြ်န္ေတာ္သတိထားမိသည္။သူ၏ရပ္တည္ျခင္းက

ပတ္၀န္းက်င္ရွိအရာအားလံုးကိုမသိသလုိ။ေရြးလ်ားေနေသာတိမ္ေတြေနာက္လည္းမလိုိက္၊ အေျပးသြားေနေသာေလညွင္းႏွင့္လည္းခရီးမႏွင္ ၊

အေသာ.ေၾကြေနေသာရြက္၀ါေၾကြပမာမျပဳ။မိုးဦးေလ၏ စူရွရွ အပ္ဖ်ားျဖင့္ထုိးသလို စူးရွလွေသာ ေလအသြားကိုလည္းဂရုမမူ။လူအုိက

အေ၀းကို ေတြးေငးေနသည္။သူမ်က္ႏွာမွာ ကာလသံုးပါး၏ တုိက္စားမွု့ေၾကာင့္ အေရးေၾကာင္းေတြရွိသည္။ ေလာကဓံကို သယ္ပိုးခဲ. ၇ေသာေၾကာင့္

သူခါးေတြပင္ ကိုင္းလွျပီ။ သို.ေသာ္ ရထားေတြကိုျမင္လွ်င္ေတာ. သူမ်က္လံုးေတြက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြျဖင့္ ၀င္းလဲ.လာတတ္သည္။ညေနတိုင္း

သည္ဘူတာအုိမွာ သူသည္အဖုိးအုိကိုေတြ.ေနရသည္။က်ေနအုိမ်က္ႏွာမူေနတတ္ေသာ အ၇ြယ္လြန္တဦး။ တခါတေလေတာ. သူမ်က္လံုးေတြက

ရထားလာ၇ာဘက္ဆီ ေမွ်ာ္လင့္ၾကီး စြာေငးေမွ်ာ္ေနတတ္သည္။တကယ္ဆိုေတာ. သူတ္ို.ျမိဳမွာ ဘူတာဆိုလုိ. အုိေဟာင္းေနေသာ သည္ဘူတာ တစ္ခုသာ

ရွိသည္။ဘူတာ ဆုိေသာ္လည္း လာသည္.ရထားတုိင္း၇ပ္သည္မဟုတ္။ ၾကားဘူမဟုတ္လား။လူရုိေသ ရွင္၇ုိေသ

ဘူတာမဟုတ္ဟုေျပာေသာ္ရႏုိုင္သည္။သည္ဘူတာက သူတုိ.ျမိဳ.သည္အရာအားလံုးႏွင္းဆက္စပ္ေနပါသည္ဟုဆုိတာထက္ပို ပံုမရ။ခရီးသြား

ခရီးလာေတြေတာ. က်ိဳးတုိးက်ဲတဲ ရွိသည္။ငိုက္ျမည္းေနေသာ လက္မွတ္ေရာင္းႏွင့္ စာကေလးေတြလုိ

တစာစာေအာ္တတ္ေသာ ေစ်းသည္ကေလးေတြရွိသည္။သူတို.ေတြက အစာ၀၀မစားရလုိ.ထင္သည္ စာကေလးေတြလုိ

ပိန္ေသးေနသည္။ရထားဆုိက္ရင္ေတာ. သိသာသည္ ရထားေတြက ငယ္သံပါေအာင္ေအာ္လာေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ရထားဘယ္အခ်ိန္ဆိုက္သလဲ သိခ်င္၍

ရု့ပိုင္သြားေမးရင္ေတာ. ဥၾညသံ ၾကား၇င္ရထားဆုိက္ေတာ.မယ္ သူကသည္လုိေျဖျမဲ။ သူကိုယ္တုိင္းလည္းမသိလို.ျဖစ္ႏုိင္သလုိ

မေျဖခ်င္လုိ.လည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။တခါတေလစိတ္ပါလုိ. ထင္သည္ သူက ေအာ္လံမွတဆငိ့

"မၾကာခင္ ရထားဆုိက္ပါေတာ.မယ္ "

ဟုထေအာ္တတ္သည္။ထိုအခါေတာ. လူေတြက ပ်င္းရိပ်င္းတြဲထကာ ရထားလာရာကို ေငးၾကည္ေနတတ္ၾကသည္။ ရထားကိုျမင္လွ်င္ေတာ. အဘုိးအုိက

သူပင္ရထားျဖင့္လုိက္ပါေတာ.မည္.ခရီးသည္လုိ ရထားလာရာဘက္သို.အေျပးေလးသြားတတ္သည္။ကြ်န္ေတာ္ သည္လုိႏွင့္အဘုိးအုိ

ကိုသတိထားမိခဲ.သည္။ကြ်န္ေတာ္လည္းတခါတရံ အပ်င္းေျပအဓိပၸာယ္မရွိ ရထားေတြလာလာၾကည္.တတ္သည္။သည္လို.ႏွင့္တေန.ေတာ.

အဘုိးအိုႏွင္စကားဆုိျဖစ္သည္။

"အဘိုးက ခဏခဏ ခရီးထြက္တယ္ထင္တယ္"

အဘိုးအုိက မသိမသာျပဳးလုိက္သည္။

"အဘုိးငယ္ငယ္ကတည္းကေန ဒီေန.ထိ ရထားမစီးစီးဘူး ၊တေန. ေတာ. ရထားစီးျပီး မုိးကုတ္စက္၀ုိင္းရဲ.အနားစြန္းဆီ သြားႏိုင္မယ္လုိ.ေမွ်ာလင့္တာပဲ" သူအသံက

တုိူးတုိးေလး သို.ေသာ္ညင္သာလွသည္။ျပီး အဘုိးအုိက မိုးကုတ္စက္၀ုိင္းဆီကို ေမွ်ာ္ေငးေနသည္။

ရံုပိုင္အခန္၀မွ နာရီၾကီးက တခ်က္ခ်က္ပင္မမည္တာ ၾကာလွျပီ။နာရီလက္တံ သစၥာ၇ွိစြာေနရာတခုတည္းကို ညြန္ျပေနသည္။ က်ိဳးပဲ.ေနေသာထုိင္းခံုေပၚမွာ

လူေတြက အတင္းအားယူထုိင္ေနၾကသည္။ေခြးေလေခြးလင့္ေတြကလည္း ပါးစပ္ဟကာ သန္းျပေနတတ္သည္။ျမက္ပင္ေတြက ရထားသံလမ္းၾကားမွ

အျပိဳင္းရုိင္းမတ္တပ္ရပ္ေနၾကသည္။ရထားလာလွ်င္ေတာ. သူတို.လည္းေခါင္းလွ်ိဳရမည္သာ။ သည္ဘူတာက ဘူတာဆုိေသာ္လည္း ရထားႏွင့္မအပ္စပ္သလို

တစ္ေန.ကုန္ေနမွ ရထားသံူးေလးစင္းသာ ျဖတ္သြားတတ္သည္။ မလွမ္းမကမ္း တမာပင္ေအာက္မွာ ေ၇ခ်မ္းစင္တစ္ခုရွိသည္။ေရအုိးထဲမွာ ေရက

စပ္စပ္ပင္မရွိေတာ.။ရထားေတြက သည္ဘူတာမွာ ၾကာၾကာမရပ္။မျပီးဆံုးေသးေသာခရီးကိုႏွင္ရသလုိ

ခပ္သုတ္သုတ္ထြက္သြားၾကသည္။သူသည္ဘူတာကိုစတင္ေရာက္ရွိခဲ.သည္ေန.ကိုမွတ္မိေသးသည္။ရထားမျမင္ဘူးေသးေသာ သူကုိသူဖခင္က

ရထားျပ၇န္ေခၚခဲ.ျခင္းျဖစ္သည္။သည္တံုးက သူက ရထားစီးရင္ဘယ္ေရာက္လဲ ဟုသူ.အေဖကိုေမးခဲ.ေသးသည္။

"ဟုိးမိုးကုတ္စက္၀ိုင္းဆီကိုလား "

သူ.အေဖက သေဘာက်စြာ ျပံုးေနခဲ.သည္။သူၾကီးလာသည္တေန. ရထားစီးျပီးအေ၀းကို သြားမည္ဟု သူဆံုးျဖတ္ခဲ.သည္။ထုိ.ေၾကာင့္လည္းသူသည္

မီး၇ထားလတ္မွတ္ေရာင္းသည္.အလုပ္လုပ္ခဲ.၇သည္ထင္သည္။ အခုေတာ. အဘုိးအုိက ရထားမစီးဖူးဖူးေျပာေတာ. သူအလြန္အံ.ၾသေနမိသည္။

"ငါေသတဲ. အထိရထားစီးရပါမလား မသိပါဘူးကြယ္"

အဘိုးအုိက ၇ထားေပၚမွာ လူမ်ားကို အားက်စြာၾကည္.ရင္းဆုိေနသည္။သူမ်က္လံုးေတြက

တစ္ေန.က်ငါလည္း အေ၀းကို သြားမွာပါဟုေျပာေနသေရာင္။အဘုိးအုိက ဘူတာအိုလုိ အိုလွျပီ။ ျဖူလြေသာဆံပင္ေတြက သူေခါင္းထက္မွာ၀ဲက်ေနသည္။

ကြ်န္ေတာ္ ခရီးထြက္သည္.တစ္ေန. ရထားစီးဖုိ. သည္အဘိုးအုိကို ေခၚသြား၇င္ ဆံုးျဖတ္လုိက္သည္။လူတစ္ေယာက္၏ဆႏၵတစ္စံုကို သူေလးစား၍ျဖစ္သည္။

မိုးေအးေသာတစ္မနက္သူ ဘူတာကို ပ်င္း၇ိပ်င္းတြဲေရာက္လာခဲ.သည္။

လူေတြက စုစုႏွင့္မီးရထားသံလမ္းကို စုျ႔ပံဳတုိးေခြ.ေနၾကသည္။

သူေျခလွမ္းေတြကလည္း အလုိလုိ ထိုလူအုပ္ရွိရာေျခဦးလွည္.လုိက္သည္။

ျဖူလြေနေသာ ဆံပင္ေတြကို သူေတြလုိက္ရသည္။

သည္မနက္မည္သူမည္၀ါမွန္းမသိေသာ လူအိုတစ္ေယာက္ သံလမ္္းေပၚေသဆံုးေနတာ ရုံပိုင္ၾကီးက စတင္ေတြ.ရွိခဲ.သည္။အျမဲငုိက္ျမည္းေနေသာ

ရုံပိုင္ၾကီး၏မ်က္လံုးေတြပင္ ျပဴးက်ယ္ခဲ.ရသည္ဆုိသည္။

ေသဆုံုးေနသူက ရထားလာ၇ာဘက္ဆီကို မ်က္ႏွာမူထားသည္။ ခရီးသြားလြယ္အိတ္တစ္လံးုကိုလည္းသူနားမွာ ေတြ.ရသည္။

"ခရီးသည္တစ္ဦးနဲ.တူတယ္ ရထားျမင္တာနဲ.အတင္းတတ္တာကိုး၊ အသက္ၾကီးေတာ.လက္မျမဲ.ပဲ ျပဳတ္က်တာေလ ရထားကလည္းအရွိန္မေသေသးေတာ. ....."
သူဆက္ျပီးနားမေထာင္ေတာ.ပါ။

ထုိေန.ကပတ္၀န္းက်င္မွာ မုိးေတြအံုးမွုိင္းေနတာသူသတိျပဳမိခဲသည္။

Read More

နီကိုရဲ (သုိူ.မဟုတ္ )ရနံ.ျပယ္သြားေသာႏွင္းဆီတစ္ပြင့္

ေႏြညရဲ. ေလကတသုန္သုန္။ညရဲ. ကိုယ္သင္းရနံ.ကိုရွဳရွိက္ရင္း ကြ်န္ေတာ္နဲ.ကိုရဲ စကားေတြေျပာခဲ.ၾကသည္။ ကိုရဲ ရဲ.ေရွမွာ ဂ၇င္းရြင္၇ယ္ ၀ီစကီ တစ္ပုလင္း။ပုလင္းက မတ္တပ္၇ပ္လုိ.။ပုလင္းထဲမွာ

လဲ.လဲ.ထေနတဲ.၀ီစကီေတြက တစ္၀က္ခ်ိဳးက်သာြးျပီ။ တစ္၀က္ျပည္္.ေနတယ္ ေျပာ၇င္လည္း ၇မယ္ထင္တယ္။ဖန္ခြက္ထဲမွ ေသာက္လက္စ ၀ီစကီက မီးေရာင္အလက္မွာ ၀င္းခနဲ ။

'ဘဲဥ ဦး ေရႊေအာင္ ၇ဲ. ၇သစာေပရဲ. ၇သ ဖတ္ျပီး ျပီလား "

 " အင္း " အထက္တန္းေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ ဆယ္ေက်ာ္သက္က ျပန္ေျဖလိုက္သည္။

"နာလည္းလား"  ကြ်န္ေတာ္ ခပ္ယဲ.ယဲ. ျပံဳလုိက္သည္။

အျငင္း၀ါက်တစ္ေၾကာင္းသံုးလုိက္

သည္။  သိပ္နားမလည္းဘူးး စာေ၇းဆရာက ခပ္မိန္.မိန္.လုပ္ေနသည္။

"မင္းစာေရးသင္.တယ္ ဘဲဥ"  

ကြ်န္ေတာ္ အိပ္ခ်င္မူးတူး ျဖစ္ေနရာမွ ျပဴးေၾကာင္ေၾကာင္မ်က္လံုးျဖင့္ ၾကည္.လုိက္သည္။ ညကတိတ္ဆိတ္ေနသည္။သန္းေခါင္ပင္ေက်ာ္ျပီ မဟုတ္လား။

ခပ္လွမ္းလွမ္းမီးကင္းမွ သံေခ်ာင္း ကို ပ်င္းတြဲတြဲ ေခါက္သံ ၾကားလုိက္ ရသည္။

" ေဒါင္ ေဒါင္ "

ညႏွစ္နာရီ ၊ လူ ႏွစ္ေယာက္။

"ကြ်န္ေတာ္စာပဲဖတ္ခ်င္တာ မေ၇းတတ္ဖူး ေရးလည္းမေရးခ်င္ဘူး" 

"  ေအးေလ ဆက္ဖတ္ပါ ရင္ထဲ ျပည္က်ပ္လာတဲ. တစ္ေန. မင္းစာေရးခ်င္လာလိမ္.မယ္"

ကြ်န္ေတာ္နဲ. သူ ဒီလိုညေပါင္းမ်ားစြာကို ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ. ဖူးသည္။ အထူးသျဖင္း ကြ်န္ေတာ္ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ စေန.ညမ်ား။ေက်ာင္းပိတ္ တုိင္း ကြ်န္ေတာ္သူ .အိမ္ေရာက္သြားတတ္သည္။

စာအုပ္ငွား၇င္ႏွင့္စာေၾကာင္းေျပာရန္ ကြ်န္ေတာ္ေျပာတာထက္ သူေျပာတာကို နားေထာင္သည္ဟုဆုိက ပိုမွန္လိမ္.မည္။ သူကနားေထာင္သူ၇ွိလ်ွင္ အလြန္ေျပာႏုိင္သူ။ သူအိမ္မွာ

စာေ၇းဆရာေတြကို ေတြ.၇တတ္သည္။ ကြ်န္ေတာ္ အလြန္အားက်သူေတြေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္မွာ ေမြးရာပါေရာဂါ ဟုဆုိခ်င္ဆုိ ေရာဂါတစ္ခုရွိသည္။စာအုပ္ခ်စ္ျခင္း ႏွင္. စာေရးဆရာဆို

လြတ္ေလးစား ျခင္း။ခပ္ ႏြမ္းႏြမ္း အ၀တ္စားႏွင့္္္စာေရးဆရာ ရွိဳးက်က်၀တ္ထားေသာ စာေရးဆ၇ာ အႏွီဆ၇ာတုိ.ကို ဤဒြႏၷယာၾကီးေပၚ ရပ္ေနေသာ ကြ်န္ေတာ္က အားက်စိတ္ျဖင့္

ရင္ဘတ္ၾကီးျပည္.ႏွက္ေနသည္။

"ငါ ေရႊဥေဒါင္း သိပ္ခုိက္တယ္ စကားဆက္သံုးတာ သိပ္ေကာင္းတယ္ မင္းေလ.လာသင့္တယ္ သူလုိေရး ႏုိုင္တာ ေရႊဥေဒါင္းပဲရွိတယ္   မင္းဘူးဦးၾသဘာသ က်ေတာ.

စကားေျပဘယ္ေလာက္ရွင္းလဲ"

 "ဟုတ္"

ကြ်န္ေတာ္ ေရာေရာင္ေခါင္းျငိမ္.လုိက္သည္။

" ငါဆရာနတ္ႏြယ္ကို သိပ္အားက်တယ္ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းလုိ ၀တၳဳရွည္ၾကီးေရးခ်င္တယ္   ေခတ္သံုးေခတ္ မ်ိဳးဆက္သံုးဆက္ လြတ္လပ္ေရးရစေခတ္ကေန မင္းတုိ.ေခတ္ထိေပါ. အခ်ိန္အေတာ္ယူရမယ္ကြာ"

  သူကအေ၀းကို ထြက္သြားေသာမ်က္လံုးမ်ားျဖင္းစကားေတြဆုိေနသည္။သူ.မ်က္လံုးေတြက ရီေ၀ေနျပီ။

"ဘဲဥအိပ္ေတာ."       တေရးႏိုးလာေသာ မဒမ္နီကိုရဲက ေျပာလုိက္သည္။

"မအိပ္ခ်င္ေသးဘူး အန္တီႏိုင္သားတို.စကားေကာင္းတံုး" ဤသည္တို.ကာ တိတ္ဆိတ္ည၏ ပံုရိပ္ကားခ်ပ္ေတြျဖစ္ခဲ.သည္။

တစ္ခါေတာ. မေဟသီ မဂၢဇင္းတြင္ပါေသာ နီကိုရဲ၊ ကိုဦးေဆြ အင္တာဗ်ဴးႏွင့္ပတ္သတ္၍ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေ၀ဖန္ၾကသည္။

ကုိရဲ က ဆရာဗန္ေမာ္တင္ေအာင္၊ဆ၇ာၾကီး ဒဂံုတာရာတုိႏွင့္ပတ္သတ္ျပီးေျပာတာ အေတာ္လြန္သည္ဆိုၾကသည္။ တခ်ိဳ.ကလည္း ဒီေကာင္မူးျပီးေလ်ွာက္ေျပာသည္ဆုိၾကသည္။

တစ္ညေတာ.

"ငါမူးလုိ.ေျပာတာမဟုတ္ဘူး ဘဲဥ  ငါမူးလို.မဟုတ္ဘူးကြ စာေရးဆ၇ာတစ္ေယာက္ဟာ ၀ါဒတစ္ခု၊စနစ္တစ္ခုေအာက္မွာ စာေ၇းရင္သူ.စာဟာ ေခတ္တုိက္စားတာ မခံဘူး၊ အႏုပညာမေျမာက္ေတာ.ဘူးကြ

ဆ၇ာၾကီ ေရႊဥေဒါင္းတုိ. ဆ၇ာေဇာ္ဂ်ီစာေတြၾကည္. ဘယ္၀ါဒမွ မစြန္းဘူး အႏုပညာသက္သက္ဒါေၾကာင္ဒီေန.ထိ ခံစားလုိ.ဖတ္လုိ.ရေနတာေပါ့"          ကြ်န္ေတာ္သူကို.ေငးေငးရီရီၾကည္.ေနမိသည္။

ဘာသာေရးႏွင္ပတ္သတ္၇င္ေတာ. သူႏွင့္ကြ်န္ေတာ္ ဆ၇ာၾကီးဦး ေရႊေအာင္ႏွင့္ ခ်မ္းေျမ.ဆ၇ာေတာ္ စာအုပ္ေတြအေၾကာင္းေျပာျဖစ္ၾကသည္။

"မင္းေက်ာင္းစာလည္းက်က္ဦး"

"ဟုတ္ကဲ."

တေနမွာ ကြ်န္ေတာ္က ကြ်န္ေတာ္ေခါင္းကို အဓိက ရိုက္ႏွက္ေသာ စာအုပ္သံုးအုပ္အေၾကာင္းေျပာမိသည္။

ဦး ေရႊေအာင္၏ ပါရမီဆယ္ပါး စာအုပ္ပါးေလး၊ ဆရာပါ၇ဂူ၏ စိတၱေလခါ၊ ဟာမန္ဟတ္၏ သိဒၵဓ

သူကျပံဳးတခ်က္ျပံဳးေနသည္။

ကြ်န္ေတာ္က ဂိုေထး၏ The Sorrows of Young Werther ကို သေဘာက်ေၾကာင္းေျပာမိသည္။ ရူးဆုိ၏ social contract ထက္ Mercus Aurelius ၏  The Meditations of Marcus Aurelius

ကိုပိုသေဘာက်ေၾကာင္းေျပာျပမိသည္။ဒီစာအုပ္က တရုတ္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ၀န္က်ားေပါင္ ၏အၾကိဳက္ဆံုးစာအုပ္ဟုၾကားဖူးသည္။

သူက ခပ္ျပံဳးျပံဳးၾကီးလုပ္ေနသည္။

"ဘဲဥ မင္းကိုတစ္ခုေျပာမယ္ ၊ မင္းစာေရး၇င္ သတိထားဖုိ. ၊ဘယ္ေတာ.မွ ကိုယ္သိတယ္ ထင္ျပီး သိပ္မေျပာခ်င္နဲ. အကြက္မဆုိက္ဘဲ ထုိးထဲ.လုိက္သလုိ ျဖစ္ျပီး စာအ၇သာပ်က္သြားတတ္တယ္"

ကြ်န္ေတာ္လုိလူငယ္တစ္ေယာက္ ဖုိူးေျပာခ်င္ျဖစ္ေနေသာ လူတစ္ေယာက္အဖိို.ေတာ. သူ.စကားေတြက ဆာမူဒုိင္း၏ ဒါးခ်က္လုိ၊

တစ္ခ်က္ထဲ သိေသာ္ "တိခနဲ"

"မင္းစာဖတ္ျပီး သူမ်ားေျပာတာေတြ လုိက္ေျပာေနတာထက္ မင္းကိုယ္ပိုင္ဦးေႏွာက္နဲ. အေတြးအေခၚေတြ ရေအာင္တည္ေဆာက္ယူတတ္ရတယ္ကြ ဒါမွစာဖတ္တာတန္ဖုိးရွိမွာ"

ဒီစကားေတြက ကြ်န္ေတာ္ရင္ထဲမွာ "လင္းခနဲ"

satori (ဆာတိုရီ)ေလးတစ္ခု။ ပိတ္ထားေသာ တံခါးေတြကို ၀ုန္းခနဲ ရိုက္ဖြင့္လိုက္သလို၊ တရုတ္လုိေတာ. ခုိင္းမိ္န္ လုိ ေျပာလုိ.၇မည္ထင္သည္။ နားလည္မွု.ကို ဖြင့္ျခင္းေပါ့။

ကြ်န္ေတာ္ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ျပင္ပမွာ ေနျဖစ္သည္၊ သူနွင့္ကာလ ျခားကာ ေတြ.ဆံုးျခင္းေတြ ေ၀းခဲ.ရသည္။

တေန.

ထိုတစ္ေန.၀ယ္

ကြ်န္ေတာ္ညီမေလးက ကြ်န္ေတာ္ဆီ ဖုန္းဆက္လာသည္။

"ကုိၾကီး ဦးရဲ ဆံုးသြားျပီ.. "    သူမအသံက ဆုိ.နင့္ေနသည္။

"အန္တီႏိုင္က ကိုၾကီးကိုမေျပာဖို. တားေသးတယ္၊ အေဖၾကီးက ေနာင္လဲသိမွာဘဲ ေျပာလုိက္ဆုိလုိ. ဖုန္းဆက္တာ"

ေရွ့ စားပြဲခံုေပၚ တင္ထားေသာ ႏြမ္းစျပဳေနေသာ နွင္းဆီးပြင့္ကို ကြ်န္ေတာ္ ေၾကကြဲစြာ ၾကည္.ေနမိသည္။

ညီမေလး၏ အသံကလည္းတုိ.း၀င္ေပ်ာက္ကြယ္သြား ျပီ။

ကြ်န္ေတာ္.ေ၀၀ါးမ်က္လံုးးေတြက ႏွင္းဆီပြင့္ဆီမွာ..............

ႏြမ္းလ်ႏွင္းဆီက ရနံ.ျပယ္ေနျပီေကာ။

-- 
ကိုေအာင္

Read More

သံစံုၾကဴးတဲ့ည

ညက
တိတ္ဆိတ္လို႔.
ခုန္ေနတဲ့ၾကယ္သံတခၽြင္ခၽြင္လည္းမရွိ
အေတြးကို
စကားအက်ယ္ၾကီးေၿပာမယ့္
လမင္းလည္းမရွိ
ေလၿပည္လည္းလက္ၿပတ္က်
သစ္ရြက္ေတြညပ္ခဲေနတဲ့ညေပါ့..
အဲဒီညမွာ
ကတိစကားနဲ႔အမွား
ဦးသူစားတမ္းၿဖစ္ခဲ့တယ္။
ပန္းပြင့္ေတြက
ကိုယ္ပြင့္တဲ့ပန္းကိုကိုယ္ၿပန္ပန္ထားတဲ့ည
ကိုယ္ခ်င္းစာတရားနဲ႔ရင္ခုန္သံ
အၿပန္အလွန္မ်ိဳေနၾကတဲ့ည
သန္းေခါင္ယံလေရာင္ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က
တၿဖည္းၿဖည္းမင္းဘက္ကိုပါသြားတဲ့ည
အဲဒီညမွာ
စကားလံုးေတြ
ရင္ပတ္ေပၚဝုန္းကနဲဝုန္းကနဲ
ခုန္တက္လာၾကၿပီးမွ
ဘာမွမေၿပာပဲ
သစၥာရွိရွိအေသခံသြားခဲ့တယ္။
မ်က္ရည္ေတြေဖာက္ခ်ၿပီးစမ်က္လံုးထဲ
ေနာင္တငါးတစ္ေကာင္တစ္ဖ်ပ္ဖ်ပ္ခုန္ေနတဲ့ည
အေမွာင္ႏုထံစြန္႔ခဲ့တဲ့အနမ္းဦးတို႔
ေပ်ာ္ပါးၿမဴးတူးတဲ့ည
ခံစားမႈမွာ ဥိးေႏွာက္တစ္ၿခမ္းတိတိ
ညြတ္ကြင္းမိတဲ့ည
အဲဒီညမွာ
ငယ္ေဖာ္..ငယ္ေပါင္း…ေက်ာင္းေနဖက္..
သူငယ္ခ်င္း…အခင္ဆံုး..အခ်စ္ဦး..အခ်စ္ဆံုး..
အဲဒီစကားလံုးေတြ
တစ္ေကာင္နဲ႔တစ္ေကာင္
အေသကိုက္ၾကၿပီး..
ေမာသြားေတာ့
အေမွာင္ထဲ အိပ္ေမာက်ေနခဲ့တယ္။ ။


နီကိုရဲ

Read More

ေစတနာလြန္ . . . ကၽြန္

လူ႔ေလာကတြင္ ဆိုးသည္မ်ားကို ၾကံဳေတြ႕ရသလို ေကာင္းသည္ မ်ား ကိုလည္း တစ္ခါတစ္ရံ ဆံုေတြ႕ရတတ္ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ ထိုေန႔က စာေပမိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေနခဲ့ၿပီး ေနာက္အိမ္ျပန္ရန္ အခိ်န္ေရာက္သျဖင့္ 38 လမ္းအေပၚလမ္း (ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္း) ရုပ္ရွင္ရံုထိပ္မွ အိမ္ျပန္ရန္ ကက ေတြကို လက္ညိႇဳး ေထာင္ျပီးတားရပါသည္။ ကက ငွားရသည္ကလညး္မလြယ္ပါ။
တခိ်ဳ႕ ကားသမားေတြက တားတုန္းမွာ ထိုးရပ္လိုက္ေသာ္လည္း သြားမည့္ေနရာကို ေျပာသည့္အခါတြင္ ကၽြန္ေတာ္အဲ့ဒီဘက္ မေရာက္ေတာ့ဖူးဗ် ဆိုျပီး ထြက္သြားတတ္ၾကသည္။
တခိ်ဳ႕ ကေတာ့ ဘာမွ်ပင္မေျပာပဲ ေမာင္းထြက္သြားတတ္ၾက၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ သတိတၾကီးႏွင့္ ကက ကို ငွားေန ရျခင္းျဖစ္ ပါသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲမွာလည္း ေစ်းသည္ေတြ အသံကညံကာ လူေတြက ႐ႈတ္ေထြးေနေသာ အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ လူေတြသည္  ကိုယ့္အိမ္ ကိုယ္ျပန္ ၾကဖို႔ အလုအယက္ျဖစ္ေနၾက၏။ ဒါဆိုလွ်င္ ကိုယ့္အိမ္ကေန ကိုယ္စြန္႔ၿပီး ဘာေၾကာင့္ဒီၿမိဳ႕ထဲကို ေရာက္ေနရသနည္း ဟု ကၽြန္ေတာ္ လူတိုင္းကို လိုက္ေမးလွ်င္ ၀တၳဳေပါင္းရာခ်ီၿပီး ရလိမ့္မည္ထင္သည္။ မင္း လိုပဲကြ ဟု ေျပာေသာလူႏွင့္လည္း ဆံုႏိုင္ ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္မွာပင္ ကကတစ္စင္းက ကၽြန္ေတာ့္အေရွ႕ကို ထိုး၍ ရပ္သည္။
“သု၀ဏၰသြားေကာလိပ္ေရွ႕ကိုသြားခ်င္လို႔ပါခင္ဗ်”
“ႏွစ္ေထာင္”
ကၽြန္ေတာ္ ကားတံခါးကိုဖြင့္ေတာ့ ဖြင့္မရ။ ကကကားေတြမွာ ထိုသို႔ ျဖစ္သည္မွာ ထံုးစံလိုျဖစ္ေနၾကသည္။ အခ်ိဳ႕တံခါးေတြက အျပင္ကဖြင့္မွ
တစ္ခ်ိဳ႕ တံခါးေတြကအထဲမွဖြင့္မွ တစ္ခ်ိဳ႕ တံခါးမ်ားဆိုလွ်င္ ျပတင္း ေပါက္ဖြင့္ရေသာ လက္ကိုင္ပင္မရွိ၊ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငွားမိသူက သီးခံၿပီးစီးရပါသည္။
ထိုေန႔က ကားဆရာကေတာ့ အဲဒီလိုမဟုတ္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္တံခါးဖြင့္၍ မရမွန္း သိသျဖင့္ သူကိုယ္တိုင္ ဆင္းဖြင့္ေပးရွာပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ လည္း သူ႔ကိုအားနာသြား၏။ သူေတာင္းသည့္ ေစ်းကလည္း ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ သင့္ေတာ္ပါသည္။ အမွန္ေတာ့ ႏွစ္ေထာက္ငါးရာ ေလာက္ေစ်းရွိသည္။ သို႔ေသာ္သူက တစ္ခြန္းတည္းပဲေျပာသည္ ဒီလို မွန္ကန္တိက်ေသာ ကားဆရာနဲ႔ ကားစီးရတာ ေပ်ာ္စရာမေကာင္းလွ်င္ ေတာင္ စိတ္ညစ္စရာ မရွိႏိုင္ပါ . . ။
ထို႔ေၾကာင့္ကၽြန္ေတာ္လည္း ကားေနာက္ခန္းမွာ ထိုင္ၿပီးကတည္းက စိတ္လြတ္ ကိုယ္လြတ္ ဇိမ္ယစ္ေနလိုက္မိသည္။
“အသြားအလာပါးတယ္ဗ်ာ၊ ခုထိ အံုနာကိုေပးရမယ့္ ေန႔ထြက္ေတာင္ မရေသးဘူး”
ကားဆရာသည္ ကားကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ေမာင္းရင္းပင္ စကားဆို လာသည္။ ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း ေနာက္ခန္းမွာ ဇိမ္ယစ္ ေနတာေလးကို ေလွ်ာ့ၿပီး စကားေျပာရသည္။
“ကိုယ့္ဆရာ ကၽြန္ေတာ့္ကို အားမနာပါနဲ႔  လမ္းၾကံဳရင္ လူတင္ပါဗ်ာ ကၽြန္ေတာ္က ထမ္းထားရတာမွမဟုတ္တာ အခုသြားေနတဲ့ လမ္းနဲ႔ တည့္ရင္ တင္သာတင္လိုက္”
“ေက်းဇူးပဲဗ်ာ အဲဒီလို နားလည္တဲ့ ခရီးသည္နဲ႔ေတြ႕ ေတာ့ ၀မ္းသာပါ တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ကားေပၚတက္ၿပီးရင္ အဲဒီကားကို သူ႔ကား မွတ္တာခင္ဗ်”
ကားဆရာႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ အတူတူရယ္ေမာ လိုက္ၾကသည္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ျပန္မွိန္းေနသည္။ သူကလည္း ဆက္ေမာင္းေန သည္။
ခဏၾကာေတာ့ ကားထိုးရပ္သြား၏။ ကၽြန္ေတာ္မ်က္စိဖြင့္ၾကည့္ေတာ့ ပုဇြန္ေတာင္ ၾကည္ေတာ္အိမ္ယာ အေက်ာ္ကေလးနား မွာျဖစ္သည္။ ကားေတြကလည္း ရႈပ္ေထြးလွ်က္ရွိ၏။ ကားဆရာသည္ အဖြားၾကီး ႏွစ္ေယာက္ႏွင့္ စကားေျပာေနသည္။ သူတို႔ဘာေတြ ေျပာေနသလဲ ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္စိတ္မဝင္စား၊ ကားဆရာကုိ လမ္းၾကံဳလွ်င္ တင္ပါဟု ကၽြန္ေတာ္ေျပာထားျပီးသား စကားကလည္း ရွိသည္ မဟုတ္ လား..။
“ေအး... မင္း ေနာက္ဖံုးဖြင့္လိုက္ ဒီမွာပစၥည္းေတြပါတယ္”
ကားဆရာလည္း ဘာမွမေျပာဘဲ ကားေပၚမွဆင္းျပီး ကားေနာက္ဖံုးကို ဖြင့္ေပးသည္။ သို႔ေသာ္ ဟိုဘက္က ေျပာသံမရပ္။
“ေျဖးေျဖးမျပီးထည့္...ေျဖးေျဖး”
“ဟုတ္ကဲ့ပါ...”
“မင္းႏွယ့္ကြယ္...ဒါေလးေတြ မရတာေတာင္... ေယာင္တိ ေယာင္ ကန္းနဲ႔ ၊ ငါတိုႏွစ္ေယာက္ကို အရင္ပို႔ရမွာေနာ္...”
“ဟုတ္ကဲ့”
ကၽြန္ေတာ္ မ်က္စိဖြင့္ၾကည့္ေတာ့ အဖြားၾကီးႏွစ္ေယာက္က အသက္ ငါးဆယ္ ႏွင့္ ေျခာက္ဆယ္ၾကား ေလာက္ရွိမည္။ ကၽြန္ေတာ့္အေမ အရြယ္ေလာက္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ေျပာပံုဆိုပံုက ႏိုင္ထက္စီးနင္း ေလသံရွိ သည္။ အထက္စီးက ေျပာခ်င္သည့္ ေလသံမိ်ဳးျဖစ္ေနသည္။
သို႕ေသာ္ ဒီကိစၥသည္ ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ ဘာမွ်မဆိုင္ဟု သေဘာထားျပီး ျပန္မွိန္း ေနလိုက္၏။
“ဟ့...ေဟ့...မင္း ေရွ႕ခန္းကိုေရႊ႕ပါ”
“ဗ်ာ”
“ေရွ႕ခန္းကို သြားလို႕ေျပာေနတာ”
ကၽြန္ေတာ္... ေတာ္ေတာ္ေဒါသ ျဖစ္သြားသည္။ ကၽြန္ေတာ္က ဒီကား ကို အရင္ငွားသူျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ကားဆရာလွည့္ၾကည့္ေသာ အၾကည့္ က ေတာင္းပန္ေသာ အၾကည့္ျဖစ္ေနသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွမေျပာ ေတာ့ဘဲ ေရွ႕ခန္းသို႕ေျပာင္းေပးလိုက္သည္။
ေရွ႕ခန္းသို႔ ေရာက္သည္ႏွင့္ ကားဆရာကို စကားစေျပာရသည္။
“ကၽြန္ေတာ့္ကို အရင္ပို႔ေပးမွာလား”
“သူတို႔က ေမခအိမ္ယာတင္ဆရာ”
“ကၽြန္ေတာ္စံျပေစ်းဘက္ကေနပဲ သြားေတာ့မွာ ၊ သူတို႔ကိုပို႔ျပီးရင္ ဆရာ့ အိမ္က မေဝးပါဘူး”
“အမေလး...ငါတို႕ကိုအရင္ပို႕ေနာ္၊ ညၾကီး သြားရလာရတာ... ျပီးေတာ့ ငါတို႔မွာက ေရႊနဲ႕ေငြနဲ႔ နင္က... ဘာျဖစ္လို႔ ကားအလြတ္ မငွားတာလဲ” မသိလို႕ေပါ့... ဒီလိုမွန္းသာသိရင္ ဘယ္ငွားပါ့မလဲ”
ကၽြန္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္စိတ္ပ်က္သြားသည္။
ကားဆရာက ကၽြန္ေတာ့္ကို တစ္ခ်က္လွည့္ၾကည့္သည္။ ထိုအၾကည့္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ့္အၾကည့္ မ်က္ဝန္းျခင္းဆံုပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ဘာမွ် မေျပာ ေတာ့ဘဲ ေရွ႕ခန္းမွာပဲ မွိန္းေနလိုက္၏။ ကားဆရာက ကားကို အရွိန္ ျမႇင့္ျပီး ကၽြမ္းက်င္စြာ ေမာင္းေနသည္။
ခဏပဲၾကာသည္ ထိုအဖြားၾကီးႏွစ္ေယာက္ေနေသာ အိမ္ရာသို႔ ေရာက္ သြား၏။ ကားဆရာက ကားထိုးရပ္ျပီး ဘာလုပ္ရမွန္းမသိျဖစ္ေနသည္။
“ဟဲ့... ေနာက္ကိုနည္းနည္းဆုတ္ဦး ဟိုမွာေတြ႕လား မီးထြန္းထားတဲ့ ဆုိင္းဘုတ္ ေရွ႕  မွာရပ္”
ကားဆရာသည္ ဘာမွ်မေျပာဘဲ သူ႕ဘက္ဂီယာကိုသာ သြင္းၿပီး ကားကို ေနာက္သို႔ ဆုတ္ေပးရွာပါသည္။
“ေအးေနၿပီ”
ကၽြန္ေတာ္ . . . အခုမွ ေနာက္ကို ေသေသခ်ာခ်ာလွည့္ၾကည့္မိသည္။ အဖြားႀကီးႏွစ္ေယာက္သည္ အဆီတစ္ထပ္ အသားတစ္ထပ္ ေတာ္ေတာ္ ၀ၿပီး မ်က္ႏွာေတြက ေတာ္ေတာ္ အတၱ ဆန္ၾကပုံရသည္။
“ေအး . . .ေနာက္ဖုံး ဖြင့္”
ကားဆရာ ဘာလုပ္ေနသည္လည္း ဆုိတာကို ကၽြန္ေတာ္ လွည့္ၾကည့္ ေတာ့ ကားေနာက္ဖုံးကိုဖြင့္ၿပီး ခုနကဆင္ထားေသာ အထုတ္ေတြကို ခ်ေပးေနရသည္။
“ျဖည္းျဖည္းေနာ္ . . . ျဖည္းျဖည္း . . . ေအး ဟုတ္ၿပီ . . . ဒီ တစ္ထုတ္ကို အရင္မ . . . မ လိုက္ေလ . . .”
“ငါေနခဲ့မယ္ . . နင္ အခန္းလိုက္ျပလိုက္”
“ပစၥည္းေတြနားမွာပဲ ေစာင့္ေနေနာ္ . . .”
“ေအးပါ . . . ငါသိပါတယ္”
ဒီလိုႏွင့္ အခ်ိန္ဆယ့္ငါးမိနစ္ေလာက္ ၾကာသြားသည္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဒီမိန္းမႀကီးေတြႏွင့္ ဘာမွ်မေျပာခ်င္ေတာ့သျဖင့္ ျပန္မွိန္းေနလိုက္၏။
ခဏၾကာေတာ့ . . . ကားတံခါးပိတ္သံကိုၾကားရသည္။ ကၽြန္ေတာ္ ငဲ့ၾကည့္ေတာ့ ကားဆရာျဖစ္၏။ သူသည္ကားကိုခ်က္ခ်င္း ေမာင္း မထြက္ႏိုင္ဘဲ ေမာ၍ေနသည္။
“ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲ ကိုယ့္ဆရာ”
“ေျခာက္လႊာအထိ အထုတ္ေလးထုတ္ကို ထမ္းတင္ေပးခဲ့ရတယ္ဗ်ာ ၾကည့္စမ္းပါဦး၊ ကားငွားေတာ့ ေထာင့္ႏွစ္ရာနဲ႔ ကားနဲ႔လည္း ပို႔ေပးရေသး ဒီအထုတ္ေလးထုတ္ကိုလည္း ေျခာက္လႊာကို ထမ္းတင္ ေပးရေသး . . . ဟာဗ်ာ . . ေတာ္ေတာ္ဆိုးတဲ့ မိန္းမႀကီးေတြပဲ”
ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွမေျပာေတာ့ဘဲ ေမာေနေသာ ကကဆရာကို ၾကင္နာစြာ ၾကည့္လိုက္ပါသည္။ သူသည္ ကၽြန္ေတာ္စီးခဲ့ရဖူးေသာ ကက ဆရာမ်ဳိးထဲတြင္ ေတာ္ေတာ္ သေဘာေကာင္းေသာ ကားဆရာ ျဖစ္ပါသည္။
သူက ကၽြန္ေတာ့္ကို စာေရးဆရာမွန္းမသိပါ။ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း သူ႔ကို မေျပာပါ။
ဗိုက္သားစားေသာ ကားဆရာမ်ိဳးႏွင့္လည္း ၾကံဳခဲ့ၿပီ အခုလို ေစတနာ ေကာင္းေသာ ကားဆရာႏွင့္လည္း ေတြ႕ခဲ့ၿပီ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာကသည္ ဆုိးခ်င္သူက ဆုိး၍ ေကာင္းခ်င္သူက ေကာင္းေနေသာ ေနရာသာ ျဖစ္ရမည္။
“ကၽြန္ေတာ့္အျဖစ္ကို ဆရာဘာေျပာခ်င္လဲဆရာ”
ကၽြန္ေတာ္တစ္ခ်က္ စဥ္းစားလုိက္သည္။ ဒါမ်ဳိးအျဖစ္ကို ကၽြန္ေတာ္ လည္း ဘ၀မွာ မႀကံဳဖူးပါသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ သူ႕ကို ေလသံ ေအးေအးျဖင့္သာ ေျဖပါသည္။
“ေစတနာလြန္ေတာ့ . . . ကၽြန္ျဖစ္ေပါ့ဗ်ာ”
ကားဆရာသည္ . . . . ခဏတိတ္သြားသည္။
ၿပီးေတာ့ . . . အားရပါးရ ရယ္ေလသည္။ ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ သူရယ္ေသာ ရယ္သံမ်ားသည္ . . . သူေမာင္းေနေသာ ကားစက္သံကိုပင္ လႊမ္းသြားသည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါသည္ ခင္ဗ်ား . . .  ။      ။

နီကိုရဲ

Read More

အင္ဒိုနီး​ရွား​စီး​ပြား​ေရး​ပညာရွင္ စရီ မာလယန္နီ အင္ျဒာဝတီ

(ေဆာင္း ​ပါး​ရွင္ အင္ဒိုနီး​ရွား​စီး​ပြား​ေရး​ပညာရွင္ စရီ မာလယန္နီ အင္ျဒာဝတီ Sri Mulyani Indrawati သည္ ကမ႓ာ့​ဘဏ္အုပ္စု World Bank Group – WBG ၏ မန္​ေနး​ဂ်င္း​ ဒါရိုက္တာျဖစ္ၿပီး​ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က​ေန ၂၀၁၀ အထိ အင္ဒိုနီး​ရွား​နိုင္ငံရဲ့​ ဘ႑ာ​ေရး​ဝန္ႀကီး​အျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့​သူ ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ဒိုနီး​ရွား​ အသြင္ကူး​ေျပာင္း​ေရး​ကာလ အမာခံ ျပုျပင္ ​ေျပာင္း​လဲ​ေရး​သမား​အျဖစ္ သူ့​ကို သိၾကပါတယ္။ စီး​ပြား​ေရး​ အက်ပ္အတည္း​ကာလ (၂၀၀၇-၂၀၁၀) အတြင္း​မွာ အင္ဒိုနီး​ရွား​ နိုင္ငံထဲကို ရင္း​ႏွီး​ျမႈပ္ႏွံမႈ​ေတြ လွိမ့္​ဝင္လာ​ေအာင္၊​ နိုင္ငံစီး​ပြား​ေရး​ အင္အား​ေတာင့္​တင္း​ေအာင္ စီမံခန့္​ခြဲ နိုင္သူအျဖစ္ အမွတ္​ေပး​ခံရသူျဖစ္ပါတယ္။)

ဆီး​ရီး​ယား​ မွာ ဆႏၵျပသမား​ေတြ ႏွိမ္နင္း​ခံ​ေနရတာ၊​ လစ္ဗ်ား​က ​ေသြး​ထြက္သံယို ျပည္တြင္း​စစ္၊​ ယီမင္က အဓိကရုဏ္း​ ျဖစ္လုလု အ​ေျခအ​ေန​ေတြကို ၾကည့္​လိုက္​ေတာ့​ အာရပ္​ေနြဦး​က မည္း​ေမွာင္တဲ့​ ​ေဆာင္း​ရက္မ်ား​ဆီ ကူး​ေျပာင္း​သြား​ၿပီလား​လို့​ စဉ္း​စား​စရာ ရွိပါတယ္။ ဟုတ္​ေကာဟုတ္​ေသး​ရဲ့​လား​လို့​ မယံုသကၤာ ျဖစ္​ေနသူ​ေတြလည္း​ ဒုနဲ့​ ​ေဒး​ပါပဲ။ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ အစိုး​ရ​ေျပာင္း​လဲသြား​တဲ့​ အီဂ်စ္နဲ့​ က်ူနီး​ရွား​မွာ​ေတာင္ အ​ေျခအ​ေနက မ​ေရရာ​ေသး​ပါဘူး​။ ​ေလ့​လာသူ​ေတြရဲ့​ တဒဂၤ​ေမ်ွာ္လင့္​ခ်က္​ေတြ အခုက်​ေတာ့​ ဒီ​ေဒသႀကီး​ရဲ့​ ​ေရွ့​အလား​လာ ဘယ္လိုလဲ၊​ စီး​ပြား​ေရး​ ​ေကာင္း​ဖို့​၊​ ဒီမိုက​ေရစီ ျဖစ္ထြန္း​ဖို့​ ျဖစ္မွျဖစ္ပါ့​မလား​လို့​ ​ေစာ​ေၾကာ ​ေနၾကျပန္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္​ေရး​ ေတြနဲ့​ ​ေတာ္လွန္​ေရး​ၿပီး​ခါစအ​ေျခအ​ေန​ေတြဟာ အလႈပ္အယမ္း​ေတြနဲ့​ ဘယ္​ေတာ့​မွ မတည္ၿငိမ္တတ္ပါဘူး​။ ဓား​သြား​ေပၚ လမ္း​ေလ်ွာက္ရသလိုမ်ိဳး​ေပါ့​။ အကန့္​အသတ္ရွိတဲ့​ လုပ္နိုင္ ကိုင္နိုင္စြမ္း​နဲ့​ ဘတ္ဂ်က္ အ​ေျခအ​ေနမွာ အလြန္အက်ြံ ​ေမ်ွာ္လင့္​ခ်က္​ေတြကို ျဖည့္​ဆည္း​ေပး​ရတဲ့​ ကိစၥက စမ္း​သပ္မႈတခုပါပဲ။ အတိတ္ရဲ့​ မတရား​မႈ​ေတြကို ျပန္လည္ တည့္​မတ္ရတဲ့​ကိစၥ၊​ အား​လံုး​အတြက္ အခြင့္​အလမ္း​ေတြ ​ေပၚလာ​ေအာင္ စီး​ပြား​ေရး​ကို ျပန္လည္ တည္​ေဆာက္ရတာ​ေတြဟာ စိန္​ေခၚခ်က္​ေတြပါ။ ဝရုန္း​သုန္း​ကား​နဲ့​ အ​ေျပာင္း​အလဲမ်ား​တဲ့​ကာလ၊​ မ​ေရရာတဲ့​ အ​ေျခအ​ေနမွာ ပြဲလန့္​တုန္း​ ဖ်ာခင္း​ခ်င္တဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​သမား​ေတြရဲ့​ အနၲရာယ္ကလည္း​ ရွိ​ေနပါတယ္။

ဒါ​ေပမယ့္​ လည္း​ အသြင္ကူး​ေျပာင္း​ေရး​ကာလဆိုတာ မဟာအခြင့္​အလမ္း​တခုပါပဲ။ ၁၉၉၀ ျပည့္​လြန္ႏွစ္​ေတြတုန္း​က အင္ဒိုနီး​ရွား​မွာ အာဏာရွင္ ဆူဟာတိုကို ျဖုတ္ခ်နိုင္ၿပီး​ ​ေအာင္ပြဲခံခဲ့​တဲ့​ လူ​ေတြထဲမွာ က်မလည္း​တ​ေယာက္ပါ။ ဆူဟာတိုအလြန္ အစိုး​ရသစ္မွာ ပါဝင္ခဲ့​ပါတယ္။ အဲဒီတုန္း​က ​ေလ့​လာသူ​ေတြက အင္ဒိုနီး​ရွား​လို မြတ္စလင္နိုင္ငံမွာ ဒီမိုက​ေရစီဟာ သက္တမ္း​ မရွည္နိုင္ဘူး​၊​ ​ေနာက္ဆံုး​တ​ေန့​မွာ ထိန္း​မနိ္ဳင္သိမ္း​မရ ျဖစ္မွာပဲလို့​ ခန့္​မွန္း​ခဲ့​ပါတယ္။ က်မတို့​ရဲ့​ ​ေရွ့​ခရီး​ကလည္း​ ​ေခ်ာက္ခ်ား​စရာအတိနဲ့​ပါ။ ဒါ​ေပမယ့္​ ျဖစ္မွျဖစ္ပါ့​မလား​ဆိုတဲ့​ အဲဒီ သံသယ​ေတြ အကုန္မွား​သြား​ပါၿပီ။ အ​ေရး​ႀကီး​တဲ့​ သင္ခန္း​စာတခ်ိဳ့​လည္း​ ရလိုက္ပါတယ္။

အ​ေရး​အႀကီး​ ဆံုး​လို့​ ဆိုနိုင္တာက ဒီမိုက​ေရစီအ​ေျပာင္း​အလဲမွာ ​ေလွနံဓား​ထစ္ပံု​ေသနည္း​ (one-size-fits-all solution) မရွိဘူး​ဆိုတာပါပဲ။ အ​ေရွ့​အလယ္ပိုင္း​နဲ့​ ​ေျမာက္အာဖရိက နိုင္ငံ အသီး​သီး​မွာလည္း​ စိန္​ေခၚခ်က္​ေတြက တခုနဲ့​တခု မတူနိုင္ပါဘူး​။ မတူတဲ့​အ​ေျခအ​ေနကို မတူသလို ကိုင္တြယ္သြား​ဖို့​လည္း​ လိုပါတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ အား​လံုး​လုပ္ရမွာ တခု​ေတာ့​ ရွိပါတယ္။ အဲဒါက​ေတာ့​ အသြင္သ႑ာန္​ေရာ၊​ အႏွစ္သာရပါ အတိတ္ႏွင့္​ လမ္း​ခြဲလိုက္ၾကဖို့​ပါ။ အသစ္တက္လာတဲ့​ အာဏာပိုင္​ေတြဟာ အတိတ္​ေန့​ရက္​ေတြ ၿပီး​ဆံုး​သြား​ခဲ့​ပါၿပီ ဆိုတာကို ​ေသ​ေသခ်ာခ်ာျပသဖို့​ လိုအပ္ပါတယ္။

အ​ေျပာင္း​ အလဲကို တရား​ဝင္ျပသဖို့​ လိုပါတယ္။ ဥပ​ေဒသစ္​ေတြကို လူသိရွင္ၾကား​ ​ေရး​ဆြဲရပါမယ္။ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵ​ေဖာ္ထုတ္ခြင့္​၊​ လြတ္လပ္တဲ့​ ​ေရြး​ေကာက္ပြဲဥပ​ေဒ၊​ လြတ္လပ္စြာ အသင္း​အပင္း​ ဖြဲ့​စည္း​ခြင့္​တို့​လို ျပည္သူ​ေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္​ေပး​တဲ့​ ဥပ​ေဒ​ေတြက အ​ေရး​ႀကီး​ပါတယ္။ ဥပ​ေဒ အထက္မွာ ဘယ္သူမွ မရွိဘူး​ဆိုတာကို လူ​ေတြၾကား​မွာ ရွင္း​ေအာင္လုပ္ဖို့​ လိုပါတယ္။ အသြင္ ကူး​ေျပာင္း​ေရး​အတြက္ အဟန့္​အတား​ ျဖစ္​ေစမယ့္​ အ​ေသး​အမႊား​ေလး​ကအစ ဂရုစိုက္ရပါမယ္။

အဂတိလိုက္စား​ မႈဟာ ဖြံ့​ၿဖိုး​တိုး​တက္​ေရး​ရဲ့​ ဆူး​ေျငာင့္​ခလုတ္ျဖစ္တဲ့​အတြက္ အစိုး​ရသစ္ဟာ ဒိကိစၥကို ႏွိမ္နင္း​ဖို့​ လုပ္ထံုး​လုပ္နည္း​ေတြ၊​ အဖြဲ့​အစည္း​ေတြကို အျမန္ဖြဲ့​စည္း​ တည္​ေဆာက္ဖို့​ လိုပါတယ္။ ပြင့္​လင္း​ျမင္သာမႈနဲ့​ တာဝန္ခံမႈဟာ အမ်ား​ႀကိုက္ အင္အား​ႀကီး​မား​တဲ့​ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ​ေတြလုပ္လို့​ အခက္အခဲ​ေတြၾကံုလည္း​ ​ေခါင္း​ေဆာင္သစ္​ေတြအ​ေနနဲ့​ လက္​ေလ်ွာ့​လိုက္စရာ အ​ေၾကာင္း​မရွိပါဘူး​။ လူထုအ​ေျချပု အဖြဲ့​အစည္း​ေတြ၊​ ​ေဒသအဖြဲ့​အစည္း​ေတြ၊​ ဆင္း​ရဲသား​ေတြနဲ့​ မ်က္ႏွာမြဲ​ေတြရဲ့​ ကိုယ္စား​လွယ္​ေတြ၊​ အမ်ိဳး​သမီး​ ကိုယ္စား​လွယ္​ေတြကို ဆံုး​ျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့​ အဆင့္​တိုင္း​မွာ ပါဝင္ခြင့္​ေပး​သင့္​ပါတယ္။

အင္ဒိုနီး​ ရွား​မွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္​အစ၊​ ​ေရြး​ေကာက္ပြဲႏွင့္​ အဂတိလိုက္စား​မႈဆိုင္ရာ ဥပ​ေဒ အလယ္၊​ ဗဟိုခ်ုပ္ကိုင္မႈ ​ေလ်ွာ့​ခ်​ေရး​၊​ စီး​ပြား​ေရး​အရ လြတ္လပ္စြာ ၿပိုင္ဆိုင္ခြင့္​နဲ့​ လက္ဝါး​ႀကီး​ အုပ္မႈ ကာကြယ္​ေရး​ ဥပ​ေဒ အဆံုး​၊​ ဥပ​ေဒ​ေပါင္း​ တရာ​ေလာက္ကို တႏွစ္ခြဲကာလအတြင္း​မွာ ျပ႒ာန္း​ခဲ့​ပါတယ္။ နိုင္ငံ့​ဗဟိုဘဏ္ရဲ့​ လြတ္လပ္ခြင့္​ကို အာမခံနိုင္မယ့္​ ျပည္သူ့​ဘ႑ာ​ေရး​ ဥပ​ေဒသစ္ကို အတည္ျပုခဲ့​ပါတယ္။

ေခါင္း​ ေဆာင္သစ္​ေတြဟာ အခက္အခဲ​ေတြကို ႀကိုတင္​ေမ်ွာ္လင့္​ၿပီး​ ​ေျဖရွင္း​နိုင္စြမ္း​ ရွိရပါမယ္။ ​ေတာ္လွန္​ေရး​ၿပီး​ခါစအခ်ိန္မွာ ​ေမ်ွာ္လင့္​ခ်က္​ေတြ မို့​ေမာက္​ေနသ​ေလာက္ ရင္ဆိုင္ရမယ့္​ အခက္အခဲ​ေတြက ႀကီး​မား​လွပါတယ္။ က်မအ​ေတြ႕​အၾကံုအရ အ​ေကာင္း​ဆံုး​ရလဒ္​ေတြကို ​ေအး​ေအး​ သက္သာ ဘယ္တုန္း​ကမွ မရခဲ့​ပါဘူး​။ အ​ေကာင္း​ဆံုး​ ျဖစ္နိုင္​ေျခ​ေတြကိုပဲ ညႇိႏွိဳင္း​ အ​ေကာင္အထည္ ​ေဖာ္ခဲ့​ရပါတယ္။

အသြင္ကူး​ ေျပာင္း​တဲ့​ကာလမွာ လံုျခံု​ေရး​ကို ၿခိမ္း​ေျခာက္မႈ​ေတြက အႀကီး​မား​ဆံုး​ အခက္အခဲပါ။ အမ်ိဳး​သား​ေရး​ စိတ္ဓာတ္​ေတြ အား​ေကာင္း​ေနတာကို နိုင္ငံ​ေရး​သမား​ေတြ၊​ အက်ိဳး​စီး​ပြား​ အုပ္စု​ေတြက အခြင့္​ေကာင္း​ ယူနိုင္ပါတယ္။ စနစ္​ေဟာင္း​ရဲ့​ လက္က်န္ လံုျခံု​ေရး​တပ္ဖြဲ့​၊​ မလြတ္လပ္တဲ့​ တရား​စီရင္​ေရး​စနစ္​ေတြကလည္း​ ရွိ​ေနတတ္ပါတယ္။ အ​ေျပာင္း​အလဲျဖစ္ဖို့​ အခ်ိန္ယူရပါလိမ့္​မယ္။ ဗ်ူရိုက​ေရစီစနစ္​ေဟာင္း​နဲ့​ေတာ့​ အ​ေျပာင္း​အလဲကို ၿပီး​ေျမာက္​ေအာင္ မလုပ္​ေဆာင္နိုင္ပါဘူး​။

အင္ဒိုနီး​ ရွား​မွာ​ေတာ့​ ဒီလို အက်ပ္အတည္း​ေတြကို တီထြင္မႈရွိရွိ ျဖတ္သန္း​ခဲ့​ရပါတယ္။ ဥပမာ ဘ႑ာ​ေရး​ ​ေဒဝါလီခံတဲ့​ကိစၥ၊​ အဂတိလိုက္စား​မႈကိစၥ​ေတြကို တာဝန္ယူ​ေျဖရွင္း​ဖို့​ လြတ္လပ္တဲ့​ တရား​သူႀကီး​ တ​ေယာက္ကို ခန့္​ခဲ့​ပါတယ္။ ရွိ​ေနတဲ့​ တရား​သူႀကီး​ေတြဟာ နာမည္ပ်က္ ​ေပါင္း​မ်ား​ ​ေနလို့​ပါ။ အလား​တူ ဆင္း​ရဲသား​ေတြကို ဦး​စား​ေပး​တဲ့​ လုပ္ငန္း​ (pro-poor agenda) အရ အလုပ္အတြက္ ​ေငြ cash-for-work အစီအစဉ္ကို အ​ေကာင္အထည္​ေဖာ္တဲ့​အခါမွာ လူထု​ေတြကိုပဲ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ လုပ္ခိုင္း​ခဲ့​ပါတယ္။

စီး​ပြား​ေရး​ လုပ္​ေဆာင္မႈ​ေတြ အဆင္​ေျပဖို့​ဆိုရင္ ​ေခါင္း​ေဆာင္သစ္​ေတြအတြက္ အၾကံ​ေကာင္း​ ဉာဏ္​ေကာင္း​ေတြ လိုပါတယ္။ စီး​ပြား​ေရး​လုပ္ငန္း​ေတြ ​ေနသား​တက် ျပန္ျဖစ္ဖို့​၊​ အထူး​သျဖင့္​ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္​အလမ္း​ေတြကို ဖန္တီး​ေပမယ့္​ အဓိက အင္ဂ်င္ျဖစ္တဲ့​ အ​ေသး​စား​နဲ့​ အလတ္စား​ စီး​ပြား​ေရး​လုပ္ငန္း​ေတြ ဖြံ့​ၿဖိုး​လာ​ေအာင္၊​ စြန့္​ဦး​တီထြင္သူ​ေတြအႀကိုက္ စီး​ပြား​ေရး​ ​ေရခံ​ေျမခံ ျဖစ္လာ​ေအာင္ ဖန္တီး​ေပး​ဖို့​ လိုပါတယ္။ အခုျဖစ္​ေနတဲ့​ ​ေတာ္လွန္​ေရး​ေတြရဲ့​ အစျဖစ္တဲ့​ က်ူနီး​ရွား​က လမ္း​ေဘး​ သစ္သီး​သည္​ေလး​တ​ေယာက္ကို အာဏာပိုင္​ေတြက ​ေႏွာင့္​ယွက္ ​ေစာ္ကား​လို့​ သူ့​ကိုယ္ကို စ​ေတး​သြား​တဲ့​ အျဖစ္အပ်က္​ေလး​ကို ျပန္သတိရဖို့​ ​ေကာင္း​ပါတယ္။

တာဝန္ခံမႈမရွိ၊ ​ လူမႈအသိုက္အဝန္း​တခုလံုး​ မပါဝင္တဲ့​ စီး​ပြား​ေရး​ေအာင္ျမင္မႈဆိုတာ ​ေရရွည္မခံပါဘူး​။ အစိုး​ရသစ္​ေတြအ​ေနနဲ့​ ဆင္း​ရဲသား​ေတြ၊​ အခြင့္​အလမ္း​ နည္း​ပါး​သူ​ေတြကို ကာကြယ္ဖို့​ ခက္ခဲတဲ့​ ​ေရြး​ခ်ယ္မႈ​ေတြ လုပ္ရတာမ်ိဳး​လည္း​ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဆင္း​ရဲမႈတိုက္ဖ်က္​ေရး​၊​ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီး​ေရး​ အစီအစဉ္​ေတြအတြက္ အရင္း​အျမစ္သစ္​ေတြ ပိုထြက္လာဖို့​ မလိုအပ္တဲ့​ ​ေနရာ​ေတြမွာ ​ေငြ​ေၾကး​အရ က်ား​ကန္​ေပး​တာ​ေတြကို ဖ်က္သိမ္း​သင့္​ရင္ ဖ်က္သိမ္း​ရမွာပါပဲ။

အင္ဒိုနီး​ ရွား​မွာဆိုရင္ ဆင္း​ရဲသား​ (poor) ​ေတြနဲ့​ စား​နိုင္​ေသာက္နိုင္ (near-poor) ဆိုၿပီး​ ခြဲျခား​ခဲ့​ရပါတယ္။ လူတိုင္း​ကို လစာတိုး​ေပး​ဖို့​၊​ ​ေငြ​ေၾကး​အရ က်ား​ကန္​ေပး​ဖို့​ က်မတို့​ မတတ္နိုင္ခဲ့​ပါဘူး​။ ဒါ​ေၾကာင့္​ တကယ္လိုအပ္​ေနတဲ့​ သူ​ေတြကို ကူညီနိုင္ဖို့​အတြက္၊​ တျခား​သူ​ေတြကို ဖယ္ထုတ္ခဲ့​ရပါတယ္။ ဒါအင္မတန္ ခက္ခဲၿပီး​ လူႀကိုက္နည္း​တဲ့​ ​ေရြး​ခ်ယ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ဆံုး​တခု ​ေျပာစရာရွိတာက အ​ေျပာင္း​အလဲကာလ ရႈပ္​ေထြး​တဲ့​ ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲမႈ​ေတြ အတြက္ ​ေငြအျပင္၊​ နည္း​ပညာလည္း​ လိုပါတယ္။ က်မ အင္ဒိုနီး​ရွား​ရဲ့​ ဘ႑ာ​ေရး​ ဝန္ႀကီး​ျဖစ္လာတဲ့​ အခ်ိန္တုန္း​က က်မ လက္​ေအာက္မွာ ဝန္ထမ္း​ ၆ ​ေသာင္း​ ၄ ​ေထာင္ ရွိခဲ့​ပါတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ က်မတို့​ နိုင္ငံရဲ့​ အခြန္စနစ္ကို ​ေခတ္မီ​ေအာင္ လုပ္မယ္လည္း​ ဆိုလိုက္​ေရာ တနိုင္ငံလံုး​မွာ တကယ္ အရည္အခ်င္း​ရွိတဲ့​ က်ြမ္း​က်င္သူ ရွာလို့​ မရ​ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့​ရပါတယ္။

ဟုတ္ပါတယ္၊​ က်မတို့​အတြက္ အျပင္က​ေန အကူအညီ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ ျပုျပင္ ​ေျပာင္း​လဲ​ေရး​ လုပ္ငန္း​စဉ္ဟာ ကိုယ့္​နိုင္ငံရဲ့​ အ​ေရး​ကိစၥ ျဖစ္တဲ့​အတိုင္း​ က်မတို့​ ဘယ္တုန္း​ကမွ လက္​ေျမွာက္ အရွံဳး​မ​ေပး​ခဲ့​ပါဘူး​။ အလုပ္မလုပ္ဘဲ အလဟႆ မ​ေနခဲ့​ပါဘူး​။ အကယ္၍ ကိုယ့္​နိုင္ငံရဲ့​ အသြင္ကူး​ေျပာင္း​ေရး​ကို ကိုယ္ဘာသာ တာဝန္ယူ မလုပ္ခဲ့​ရင္ အင္ဒိုနီး​ရွား​ဟာ ခပ္လြယ္လြယ္ပဲ က်ဆံုး​သြား​ေလာက္ပါၿပီ။ ဒီသင္ခန္း​စာဟာ အသြင္ကူး​ေျပာင္း​တဲ့​ နိုင္ငံတိုင္း​အတြက္ ​ေခါင္း​ထဲမွာ ထည့္​ထား​သင့္​တဲ့​ ကိစၥတခုပါပဲ။

(www.project-syndicate.org မွ Indonesia’s lessons for the Arab Spring ​ေဆာင္း​ပါး​ကို ဘာသာျပန္ပါသည္)

Read More