စစ္ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားမ်ား (principles of war) ေတြဟာ အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းေပၚ မူတည္ၿပီး စစ္ ပြဲေတြရဲ႕ အ႐ွံဳးအႏိုင္ကို ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့ rules of thumb ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခခံသေဘာတရားေတြကို စစ္ ပြဲေတြသာမက ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကုန္သြယ္ေရးက႑ေတြမွာပါ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ဆန္းသစ္တီထြင္ ၿပီး အသံုးျပဳေလ့ရွိၾကပါတယ္။
ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေနာက္လိုက္ေတြကို အမိန္႔ေပးညႊန္ၾကားၿပီး၊ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာ ေနာက္လိုက္ ေတြရဲ႕ စြန္႔ဦးလုပ္ေဆာင္မႈကို ခြင့္ျပဳေပးရမလဲ ဆိုတာကို ခြဲျခားသိျမင္တတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အျမင္ ေတြ၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲ တည္ရွိေနတဲ့ သေဘာတရားေတြကို တသမတ္တည္း မထားဘဲ၊ အေျခအေနရဲ႕ ေတာင္း ဆိုမႈနဲ႔အညီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ျခင္းဟာ ေအာင္ပြဲရေအာင္ဦးေဆာင္ႏိုင္မယ့္ ေခါင္းေဆာင္ ေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္း တရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲတည္ရွိျခင္း (Paradoxical Reasoning)
ေလာကမွာ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေပမယ့္ ဒဂါၤးျပားတေစ့ရဲ႕ ေခါင္းနဲ႔ ပန္းလို ဒြန္တြဲတည္ရွိေနတဲ့ အရာေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ အေကာင္းအဆိုး၊ သုခဒုကၡ၊ အ႐ွံဳးအႏိုင္ စတာေတြဟာ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိမႈ (Paradoxical Reasoning) ရဲ႕ အေျခခံေတြပါပဲ။ စစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲ တည္ရွိေနတာကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပဲ ျဖစ္ ပါတယ္။ စစ္ပြဲမွာ အဆံုးသတ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ စစ္ပြဲရဲ႕ အဆံုးသတ္ပန္းတိုင္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါပဲ။ ေနာက္ထပ္ထင္ ရွားတဲ့ အဆိုအမိန္႔ တခုကေတာ့ “အေကာင္းဆံုးခံစစ္ဟာ တိုက္စစ္ျဖစ္တယ္” ဆိုတဲ့ အယူအဆပါ။
ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ဟာ ဒီလိုဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲတည္ရွိေနတဲ့ သေဘာတရားေတြကို နားလည္ၿပီး၊ လိုက္ေလ်ာ ညီေထြေတြးေခၚျခင္း (adaptive thinking) ရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေနာက္လိုက္ေတြရဲ႕ ထႂကြလံု႔လရွိမႈ၊ မိမိကိုယ္ကို ယံု ၾကည္မႈ၊ ဦးေဆာင္လိုစိတ္ ထက္သန္မႈေတြကို အားေပးတဲ့ အေနနဲ႔ စြန္႔ဦးလုပ္ေဆာင္မႈ (Initiative) ကို ခြင့္ျပဳေပးရင္း၊ တၿပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ strategic big picture တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မႈေတြ ေပၚထြက္လာျခင္း မ ရွိေအာင္ ကြပ္ကဲမႈနဲ႔ ထိန္းေက်ာင္းမႈ (Command and Control) ျပဳလုပ္ႏိုင္ရပါမယ္။
ခုခံစစ္၊ တိုက္စစ္၊ ေတာ္လွန္စစ္စတဲ့ စစ္ပြဲေတြအပါအ၀င္ တဘက္ရန္သူနဲ႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာ ေတြအားလံုးမွာ ကြပ္ကဲမႈ တစုတစည္းတည္းရွိျခင္း (unity of command) ဟာ ေအာင္ပြဲရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ပါပဲ။ ဘယ္လို အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါေတြမွာ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိေနတဲ့ Initiative နဲ႔ Command and Control ကို ဦး စားေပးမလဲဆိုတာကို ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဆံုးျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးတဲ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲတည္ရွိေနမႈကေတာ့ Internal Focus (မိမိအင္အား၊ စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာ မႈ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ စသည္မ်ား) နဲ႔ External Focus (ရန္သူ႔အင္အား၊ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ အန္ဂ်ီအိုအဖြဲ႔မ်ား၏ ဘက္လိုက္မႈ အေျခအေန၊ ရာသီဥတု၊ ပထ၀ီ၀င္ႏိုင္ငံေရး စသည္မ်ား) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေန ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးကို အာ႐ံုစိုက္ၿပီး၊ မွန္ မွန္ကန္ကန္ အကဲျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ စစ္ပြဲနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈေတြမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အာ႐ံု စိုက္မႈကိုၾကည့္ၿပီး အ႐ွံဳးအႏိုင္ကို တြက္ခ်က္လို႔ ရပါတယ္။ External Focus ကိုပဲ အာ႐ံုစိုက္တဲ့ဘက္က မလြဲမေသြ ႐ွံဳးပါလိမ့္မယ္။
coup d’oeil
လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိမႈနဲ႔ ကြပ္ကဲထိန္းေက်ာင္းမႈေတြကို တန္ဖိုးထားရင္း အေျခအေနေတြကို အတြင္းမွ အျပင္သို႔ၾကည့္ ျခင္း၊ အျပင္မွ အတြင္းသို႔ ၾကည့္ျခင္းေတြ တၿပိဳင္နက္တည္း ျပဳလုပ္ျခင္းကို စစ္ပညာရွင္ ကေလာ့၀စ္က coup d’oeil လို႔ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။ coup d’oeil နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေလးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ပထမတမ်ဳိးက human implications ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ တူညီတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ခံယူခ်က္၊ တန္ဖိုးထားမႈ၊ စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာမႈနဲ႔ အျပန္ အလွန္ယံုၾကည္မႈေတြရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းယဥ္ေက်းမႈ ရွိလာေစဖို႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေလ့က်င့္ပ်ဳိးေထာင္ေပးဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။
ဒုတိယတမ်ဳိးကေတာ့ ေလ့လာသင္ယူမႈ (learning implications) နဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ တင္းမာတဲ့ အေျခအေနတ ခုမွာ အ႐ွံဳးအႏိုင္ ေခါင္းေဆာင္ကဘယ္ေလာက္သိတယ္၊ ဘယ္ေလာက္ေတာ္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါဘူး။ ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ သူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေတြးေခၚဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္တတ္မႈေပၚမွာ မူတည္ပါ တယ္။ ေနာက္လိုက္ေတြရဲ႕ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာဆည္းပူးမႈ၊ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ရွိမႈ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ၊ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ ေသြး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို ေခါင္းေဆာင္က အကဲျဖတ္ဆန္းစစ္ေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
တတိယအခ်က္ကေတာ့ စီမံခ်က္ခ်မွတ္ျခင္း (Planning implications) နဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ေအာင္ပြဲကို ဦးတည္ေစ တဲ့ စီမံခ်က္ေတြခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ တိက်တဲ့ ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ မဟာဗ်ဴဟာ၊ နည္းဗ်ဴဟာေတြရဲ႕ ျပင္ပ၀န္းက်င္အေပၚ သက္ေရာက္ႏိုင္တဲ့ အက်ဳိးဆက္ေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္ၿပီး၊ ေအာင္ပြဲရေစႏိုင္မယ့္ လႈပ္ရွားမႈ ေတြျဖစ္လာေအာင္ စီမံခ်က္ေတြနဲ႔ ထိန္းကြပ္ရပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးအခ်က္ကေတာ့ structural implications ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မူ၀ါဒ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း၊ အေျခခံသေဘာ တရား စတာေတြကို တိတိက်က် ေစ့စပ္ေသခ်ာစြာ သိရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ တိုက္စစ္၊ ခံစစ္မွာ တိက်စြာ လိုက္နာရမယ့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ရွိပါတယ္။ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ေရာေထြးၿပီး institutional inertia ကို မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရင္ ေအာင္ျမင္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ဒီ coup d’oeil ဆိုင္ရာ အခ်က္ေတြကို စြန္႔ဦးတီထြင္ လုပ္ေဆာင္ေစမႈ၊ ကြပ္ကဲထိန္းခ်ဳပ္မႈ၊ ျပင္ပအာ႐ံုထားမႈ၊ အတြင္းအာ႐ံုစိုက္မႈ စတဲ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲ တည္ရွိေနမႈေတြအၾကားမွာ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အ ခါနဲ႔ အညီ ေဆာင္ရြက္တတ္ဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။
စစ္၏ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲတည္ရွိမႈ
(က) တိုက္စစ္ႏွင့္ ခံစစ္ (Offensive-Defensive)
တိုက္စစ္က ရန္သူက ကိုယ္က ဦးေအာင္တိုက္ခိုက္တာျဖစ္ၿပီး၊ ခံစစ္က ရန္သူက ကိုယ့္ကို ကနဦးတိုက္ခိုက္လာတာ ကို ခုခံကာကြယ္စစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သေဘာတရားအရ ဆန္႔က်င္ေနေပမယ့္ အတူတကြ ဒြန္တြဲတည္ရွိေနပါတယ္။ ဘယ္ စစ္က ေအာင္ပြဲရေစမယ္လို႔ တရားေသ ယူဆခ်က္ မျပဳလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါေပၚ မူတည္ပါတယ္။ တိုက္စစ္ ဆင္ႏႊဲရမယ့္အခ်ိန္မွာ ခံစစ္ဆင္ႏႊဲမႈနဲ႔ ခံစစ္ဆင္ႏႊဲရမယ့္ အခ်ိန္မွာ တိုက္စစ္ဆင္ရင္ေတာ့ ေသခ်ာေပါက္႐ွံဳးပါ တယ္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းတုန္းက ဆိုဗီယက္တပ္ေတြရဲ႕ space-for-time ခံစစ္ဗ်ဳဟာက တိုက္စစ္ ေအာ္ပေရးရွင္းေတြ အတြက္ အေကာင္းဆံုး စစ္ေျမျပင္ကို ဖန္တီးေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၀ ကာလေတြမွာ အေမရိကန္က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ Strategic Defence Initiative က စစ္ေအးတိုက္ပြဲကို အဆံုးသတ္ ေစခဲ့ပါတယ္။ အေျခအေနအရ ခံစစ္နဲ႔ တိုက္စစ္ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးကို ေပါင္းစပ္တိုက္ပြဲ၀င္ရတာလဲ ရွိပါတယ္။ ေနတိုးအဖြဲ႔ႀကီးက ဒီလို ခံစစ္နဲ႔ တိုက္စစ္ ႏွစ္မ်ဳိးေပါင္းစပ္ထား တဲ့ active defence လို႔ ေခၚတဲ့ strategic doctrine ကို က်င့္သံုးခဲ့ပါတယ္။
(ခ) ရည္မွန္းခ်က္ – ႐ုတ္ျခည္းျဖစ္ေပၚမႈ (Objective- Surprise)
ရည္မွန္းခ်က္ဆိုတာမွာ ႀကိဳတင္စီမံမႈ ပါ၀င္ပါတယ္။ ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္ႏြယ္မႈကို ႀကိဳတင္ သံုးသပ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ႐ုတ္ျခည္းျဖစ္ေပၚမႈမွာက်ေတာ့ ႀကိဳတင္စီမံသံုးသပ္ခ်က္ေတြ မပါ၀င္ပါဘူး။ မထင္မွတ္ထားတဲ့ အေျခအေနေတြဟာ မထင္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ စစ္ေျမျပင္မွာေတာ့ ရန္သူမထင္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္မွာ လက္ဦးမႈယူၿပီး တိုက္ခိုက္တာကို surprise attack လို႔ သံုးႏႈန္းၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးကစားပြဲမွာ ၀ွက္ဖဲ အသံုးျပဳၿပီး surprise attack လုပ္ၾကတာေတြလဲ ရွိပါတယ္။
Pearl Harbor
တခါတရံမွာ စစ္ဆင္ေရးစီမံခ်က္ထဲမွာ တံတားကူးၿပီး တဘက္ကမ္းေရာက္ရင္ အဲဒီတံတားကို ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးဖို႔ ညႊန္ၾကားခ်က္ပါၿပီး၊ ပကတိေျမျပင္မွာ တံတားရွာလို႔ မရတာေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အျခားႏိုင္ငံေတြကို က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ရတဲ့ စစ္ပြဲေတြမွာ ဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးေတြ ၾကံဳေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ေတြကို တပ္မွဴး ေတြက unwanted surprise လို႔ ေခၚေ၀ၚသံုးႏႈံးၾကပါတယ္။
စစ္ဆင္ေရးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံေရးထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ စီမံခ်က္အတိုင္း လက္ေတြ႔မွ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္လာ မွာပါ။ ရည္မွန္းခ်က္ကို ျပည့္မွီခ်င္မွ မွီမွာပါ။ ရည္မွန္းခ်က္ – ႐ုတ္ျခည္းျဖစ္ေပၚမႈ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲေနတာကို အ ေကာင္းဆံုး တုန္႔ျပန္နည္းကေတာ့ concurrent deductive reasoning ကို အေျခခံၿပီး လက္ရွိရွိေနၿပီးသား စီမံခ်က္ ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းနဲ႔ inductive reasoning ကို အေျခခံၿပီး၊ ႐ုတ္ျခည္းျဖစ္ေပၚလာမႈေတြကို အေကာင္းဆံုး ရင္ဆိုင္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းသစ္ေတြကို ရွာေဖြျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
(ဂ) လႈပ္ရွားမႈ- လံုျခံဳေရး (Maneuver- Security)
ဒီအေျခခံသေဘာတရား ႏွစ္ခုကလဲ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲတည္ရွိေနပါတယ္။ စခန္းထိုင္ေနရင္ လံုျခံဳေရးအတြက္ စိတ္ ခ်ရေပမယ့္ တိုက္ကင္းလွည့္လည္စဥ္မွာ ရန္သူနဲ႔ ထိေတြ႔မႈျဖစ္ၿပီး က်ဆံုးထိခိုက္မႈေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ လံု ျခံဳေရးကို ပထမဦးစားေပးၿပီး၊ လႈပ္ရွားမႈ မရွိျပန္ရင္လဲ တိုက္ပြဲက ေရရွည္မွာ အီလာၿပီး၊ တဘက္ရန္သူက ရင္ဆိုင္ထိန္း ခ်ဳပ္မႈ လုပ္လာမယ့္ အႏၱရာယ္ ရွိတတ္ပါတယ္။
စစ္ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀အရ စခန္းသိမ္းပိုက္ခံရမွ ႐ွံဳးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရင္ဆိုင္ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး containment လုပ္ခံထား ရတာကလဲ ႐ွံဳးတာပါပဲ။ လံုျခံဳေရးကို အားစိုက္လြန္းရင္ လႈပ္ရွားမႈ အားနည္းၿပီး၊ လႈပ္ရွားမႈကို အားစိုက္လြန္းရင္ လံု ျခံဳေရးကို ထိခိုက္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ strategic doctrine ေပၚမွာ အေျခခံၿပီး၊ ဦးစားေပးသင့္တဲ့ အရာကို ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
(ဃ) ႐ိုးရွင္းမႈ – ရွဳပ္ေထြးမႈ (Simplicity- Complexity)
တခ်ဳိ႕မဟာဗ်ဴဟာ စဥ္းစားေတြးေခၚခ်က္ေတြက ရွဳပ္ေထြးပါတယ္။ ႐ွဳပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ ေအာ္ပေရးရွင္းေတြလဲ အမ်ားအ ျပား ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္းက command and staff college ေတြမွာ သင္တန္းပို႔ခ်သူေတြ ၾကံဳေတြ႔ေလ့ရွိတာက သင္တန္းသားေတြရဲ႕ ႐ိုးရွင္းမႈ၊ ႐ွဳပ္ေထြးမႈေတြကို တုန္႔ျပန္လက္ခံပံု မတူညီမႈဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က တိုက္ခိုက္ေရး မွာ ေတာ္ေပမယ့္ တပ္ေရး၊ တပ္ေထာက္အပိုင္းေတြမွာ အားနည္းတာလဲ ရွိပါတယ္။
အေရးႀကီးတာကေတာ့ လူမွန္၊ ေနရာမွန္ ျဖစ္ဖို႔ပါပဲ။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ အႏုပညာစတဲ့ က႑ေတြ အားလံုးမွာ back office အတြက္ သင့္ေတာ္မယ့္သူေတြနဲ႔ field work အတြက္ သင့္ေတာ္မယ့္သူေတြ သီးျခားစီ ရွိပါ တယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြက တာ၀န္ခြဲေ၀ေပးတဲ့ အခါ မွန္မွန္ကန္ကန္ အကဲျဖတ္တတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ တခါတရံမွာလဲ ႐ိုးရွင္းစြာ အမိန္႔အတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ့္ field work ကိုမွ လူရာသြင္းမႈေတြေၾကာင့္၊ ႐ွဳပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ တာ၀န္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မယ့္ လူေတြက field work ထဲ လိုက္ဆင္းၿပီး၊ မဆံုး႐ွံဳးသင့္ပဲ ဆံုး႐ွံဳးရမႈေတြ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။
႐ိုးရွင္းမႈ- ရွဳပ္ေထြးမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေနာက္ထပ္အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ရွင္းလင္းျပတ္သားတဲ့ အမိန္႔ျဖစ္ပါ တယ္။ စစ္ဘုရင္ နပိုလီယံရဲ႕ adjutant technique လို႔ လူသိမ်ားတဲ့ ရွင္းလင္းျပတ္သားေသာ အမိန္႔ဟာ တိုက္ပြဲရဲ႕ အ႐ွံဳးအႏိုင္အတြက္ အေရးႀကီးပါတယ္။ စစ္ေျမျပင္ (သို႔မဟုတ္) စစ္ေျမျပင္သ႑ာန္ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္း အေျခအ ေနတခုမွာ တိုက္ရင္ေကာင္းမလားဆိုၿပီး လူထုဆႏၵခံယူပြဲ လုပ္ေနလို႔ မရပါဘူး။ တိုက္ခ်င္သူတိုက္ၾကဆိုၿပီး စြန္႔ဦးလုပ္ ေဆာင္ေစမႈလဲ လုပ္လို႔ မရပါဘူး။
ကြပ္ကဲမႈ တစုတစည္းတည္း (unity of command) ရွိရပါမယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြက တက္မိန္႔၊ ဆုတ္မိန္႔ ေပးရပါ မယ္။ တိုက္ပြဲအီေနရင္ က်ားထိုးတက္ရင္လဲတက္၊ အက်အဆံုး အနည္းဆံုးနဲ႔ ဆုတ္ခြာမႈၿပီး တိုက္စစ္အတြက္ ျပန္ လည္အားယူမႈ လုပ္ရင္လဲ လုပ္ရပါမယ္။ ဒီလို ရွင္းလင္းျပတ္သားတဲ့ အမိန္႔ကို မေပးပဲ၊ တိုက္ပြဲအီေနတာကို အခ်ိန္ဆြဲ ထားရင္ ဒုတိယအေတြး (second thought) ေတြ ၀င္လာၿပီး၊ မိမိတပ္ေတြ ဖ႐ိုဖရဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ႐ွဳပ္ေထြးေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ႐ိုးရွင္းမႈနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းနည္းက အေရးေပၚအေျခအေနမွာ သင့္ေလ်ာ္ပါတယ္။
(င) Mission- People
စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ မိမိဘက္က ထိခိုက္က်ဆံုးမႈ အနည္းဆံုးနဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္တာ၀န္ကို ျပည့္မီေအာင္ ထမ္းေဆာင္ဖို႔ ညႊန္ၾကားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒီအခ်က္ႏွစ္ခုကလဲ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိေန ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူေသကိုယ္ ေသ ရင္ဆိုင္ၾကရတဲ့ အေျခအေနေတြမွာပါ။ ရည္မွန္းခ်က္တာ၀န္ကို ျပည့္မီဖို႔ ရဲေဘာ္အခ်ဳိ႕ရဲ႕ အသက္ေတြကို စေတး ဖို႔ လိုအပ္လာတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ စစ္မွာ ဒီအခ်က္ကို မလြဲမေသြ လက္ခံႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
မိမိဘက္က ထိခိုက္က်ဆံုးမႈ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ကို risks မယူရဲရင္ ရန္သူနဲ႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္လို႔ မရပါ။ တဘက္နဲ႔ တဘက္ လက္နက္ကိုင္စြဲတဲ့ အေျခအေနမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လက္နက္ကိုင္စြဲထားတဲ့ ဘက္တဘက္ကို ရင္ဆိုင္ရတဲ့ အေျခအေနမွာ ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီကိစၥဟာ ေခါင္းေဆာင္ေတြအတြက္ ေအာင္ပြဲနဲ႔ စေတးရမႈအၾကားမွာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိရမယ့္ အခ်က္ျဖစ္ပါ တယ္။
နိဂံုး
နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ စစ္ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြဟာ တခုခ်င္း သီးျခားျဖစ္တည္ေနတာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆန္႔က်င္ ဘက္ဒြန္တြဲတည္ရွိမႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ စစ္ဘုရင္ ကေလာ့၀စ္က ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အေၾကာင္းအရာႏွစ္ခု ကို ဆက္စပ္အသံုးျပဳရတဲ့အခါ၊ ဒီအေၾကာင္းအရာႏွစ္ခုမွာ ဘံုဆက္ႏြယ္မႈ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ polarity ဟာ အေၾကာင္းအ ရာေတြဆီမွာ မဟုတ္ဘဲ ဆက္ႏြယ္မႈေပၚမွာ မူတည္တယ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခုနဲ႔တခု ဆက္ႏြယ္ေနၿပီး၊ အ ျပန္အလွန္ တည္မွီေနသလို၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲ ျဖစ္တည္မႈလဲရွိေနတဲ့ စစ္ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို အေျခ အေန၊ အခ်ိန္အခါနဲ႔အညီ အသံုးျပဳႏိုင္သူေတြအေနနဲ႔ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးေတြမွာ ေအာင္ပြဲရႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါ ေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။
ရည္ညႊန္းကိုးကား။ ။
